UNESCO, Bakü'de 43'ncü Dünya Miras Komitesi toplantısı düzenledi. Toplantı öncesi UNESCO tarafından yayınlanan raporda Sur'la ilgili değerlendirmelere yer verdi. UNESCO, Sur'da gözlem yapmadıklarını, bölgede OHAL'in kaldırıldığını söyleyerek, "Bölgeye gelmek için bize tarih verin" dedi.
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de 43’ncü Dünya Miras Komitesi toplantısı düzenlendi. Toplantı öncesi UNESCO bir rapor yayımladı. Raporda, Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzaj Alanı’yla ilgili koruma çalışmalarına ilişkin değerlendirmeler yapıldı.
2015’te başlayan çatışmalı süreçte Suriçi’nde birçok binanın ağır hasar gördüğüne dikkat çekilen raporda Dünya Miras Merkezi’nin görüşlerine yer verildi. Raporda, Türkiye’nin Sur ve çevresinde yapılacak restorasyon çalışmalarına ilişkin UNESCO’ya raporlar sunulmuş olsa da, çalışmalara kurumun Reaktif İzleme Misyonu’nun inceleme yapmadan başlanmış olmasının ‘üzücü’ olduğu eleştirisi yer aldı.
UNESCO, Türkiye’nin sunduğu raporda kentsel dönüşüme ilişkin detayların yer almadığına da dikkat çekti. Raporda, Dicle Nehri Islah Projesi’ne ilişkin olarak da yürütülen çalışmaların UNESCO heyetinin yapacağı gözleme kadar devam edilmemesi tavsiyesi yer aldı.
UNESCO raporunda, Diyarbakır Surları ve çevresinin ‘Üstün Evrensel Değeri’ne zarar verme potansiyeli var olduğuna dikkat çekilerek Reaktif İzleme Misyonu inceleme yaparak, sonuçları ortaya çıkarana kadar çalışmaların durdurulması tavsiyesi yer aldı. Ayrıca raporda bölgede Olağanüstü Hal’in bittiği hatırlatılarak, UNESCO Komitesi’nin kente gelerek inceleme yapması için Türkiye’den bir an önce tarih verilmesi istendi.
NE OLMUŞTU?
Diyarbakır’ın tarihi Sur ilçesinde, 2 Aralık 2015-10 Mart 2016 tarihleri arasında yaşanan çatışmalar Cevatpaşa, Fatihpaşa, Dabanoğlu, Hasırlı, Cemal Yılmaz ve Savaş mahallelerinde gerçekleşmişti. Çatışmalar nedeniyle 20 binden fazla kişi ilçeden göç etmek zorunda kalmış, Suriçi’ndeki binlerce bina tahrip olmuş, ilçeye uzun bir süre su ve elektrik verilememişti. Çatışmalar bittiğinde tescilli 595 tarihi yapının büyük bölümünün tahrip olduğu belirlenmişti.
Sur'da hükümetin sürüdürdüğü resterasyon çalışmaları alana girme yasağı ile sürdürülmüş, STK ve meslek örgütlerinin Sur'a girmesine izin verilmemişti. Diyarbakır Mimarlar Odası, STK'lar, restorasyon çalışmalarının aslına uygun yapılmadığı, mahremiyetçi birtasarımla inşa edilmiş cumbalı evler yerine betonarme binalar yapıldığı eleştirilerinde bulunmuştu.
2015’TE LİSTEYE GİRDİ
Almanya’nın Bonn kentinde 2015’te düzenlenen Dünya Miras Komitesi 39. Dönem Toplantısı’nda Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzaj Alanı’nın UNESCO Dünya Miras Listesi’ne kaydedilmesine karar verilmişti.
