İran’da Hicap Altından Yükselen Kadın’ın Sesi

10 Ocak 2018
İran’da Hicap Altından Yükselen Kadın’ın Sesi

''.. ve sanki dünyadaki tüm ahlaki çöküntülerin, açlığın, savaşların ve terörün tek suçlusu kadınlarmış da onları örtüler altına alınca her şey düzelecekmiş gibi..''

The Guardian / Helen Elston --“Hicap zorunluluğu bana hep ıstırap verir.. uzun zamandır saçlarımdaki rüzgârı hissetmek istiyorum. Bu ağırlık hayal edilenin de ötesi…”

Din üzerinden hareket eden ve özgürlüklerin düşmanı olan baskıcı rejimlerin hedefinde her zaman ilk olarak Kadınlar yer almıştır. Kendi zaaflarından sıyrılmanın en kolay yolu olarak gördüklerindendir belki de kadınları örtülere sarıp onları hayatın her alanından soyutlamak istemeleri ve Antik Yunan’dan bugüne değin kadınları evlerin içerisine hapsedip onlara sadece yeniden üretim işlevi verip kutsal annelik hikâyeleriyle donatmaları.

Hiç düşündünüz mü bugün özgürce rüzgarda dalgalandırdığınız, sıkıldığınızda topladığınız ya da canınız hangi renge isterse istesin boyadığınız saçlarınızı bir bez parçası ile örtme zorunluluğu ile karşı karşıya kaldığınızı. Ardından bedeninizi uzun elbiselerle gizlemenizin istendiğini ve sanki dünyadaki tüm ahlaki çöküntülerin, açlığın, savaşların ve terörün tek suçlusu kadınlarmış da onları örtüler altına alınca her şey düzelecekmiş gibi ev içi hapishanelere kapatılıp, bisiklete bile binemediğinizi ve üstüne üstlük size dayatılan bu zorlamaları hiç istememenize rağmen cezalarla kuşatılıp çaresizce itaat etmek zorunda bırakıldığınızı…

Yukarıda değindiklerim, İranlı kadınların yaşadıklarından sadece çok ufak bir kesit.

1979 İslam devriminden beri kadınların kamuya açık alanlarda “hicap” giyme zorunlulukları var. Fakat İran'da birçok erkek ve kadın tarafından hicap giymenin kişisel bir tercih olduğu savunuluyor. İşte buna dikkate çekmek amacıyla Mayıs 2013 tarihinde İranlı gazeteci Masih Alijenad tarafından sosyal medyada My Stealthy Freedom (Gizli Özgürlüğüm) diye bir hareket başlatılıyor ve bir facebook sayfası açılıyor. Bu sitede İranlı ya da İran'ı ziyarete gelmiş yurtdışından kadınların hicapsız fotoğraf ya da 1 dakikalık videoları yer alıyor.

My Stealthy Freedom projesi kapsamında geçtiğimiz günlerde Amsterdam kökenli fotoğraf sanatçısı Marinka Masseus'un bir çalışması yayımlandı. Marinka hicap giymenin kadınlar için zorunlu olduğu İran'a giderek kadınların hicaplarını cüretkar şekilde havaya attığı bir çalışma yaptı. Fotoğraflar, flaşı gizlemesi için pencerelerin alüminyum folyo ile kaplandığı bir Tahran aparman dairesinde çekilmiş. “Şayet kendi seçimi ise herhangi bir kadının hicap giymesini alkışlarım" diyor Massseus.. “fakat İranlı kadınların çoğu hicaptan nefret ediyor ve onu baskının sembolü olarak görüyorlar”. Sanatçı İran’da tanıştığı bağımsız ve modern kadınlarla, baskıcı İran rejimi arasındaki çelişki karşısında şaşkına dönmüş; " hepsi bana aynı şeyi söylediler, bizim iki yüzümüz va; biri dış dünyada güvende kalabilmek için takındığımız, diğeri ise içerideki kendi özümüz."

Şimdi İranlı Kadınların maskelerini atıp özlerine döndüğü ve içlerinde bulundukları durumu sözlere döktüğü o anlara Marinka’nın objektifinden bakarken, kaybedeceğimiz ne kadar da çok şey olduğunu bir kez daha düşünelim…

 A portrait of an Iranian woman discarding her hijab by photographer Marinka Masséus

''Umarım bir gün sesimi yükseltebilir ve ülkemi özgür ve onurlu hale getirebilirim.''

A portrait of an Iranian woman discarding her hijab by photographer Marinka Masséus

''Haklarımıza dair baba veya kocalarımızın izni olmaksızın seyahat edemiyoruz ya da okuyamıyor, bir işte çalışamıyoruz, apartman kiralayamıyor ya da sağlık hizmeti alamıyoruz. Uğradığımız ayrımcılığa dair sizinle saatlerce konuşabilirim..Gönül rahatlığıyla uyuyabildiğim bir gece dahi yok''

A portrait of an Iranian woman discarding her hijab by photographer Marinka Masséus 

''bir kadın olarak bana dayatılan kurallara uymak istemiyordum fakat mecburum.. Şayet burada herhangi bir konuda itaat edilmezse bunun doğuracağı sonuçlar olacaktır. Kendimi ya da ailemi sıkıntıya sokmak istemediğim için kurallara uydum fakat bu beni inançlı biri yapmadı''

A portrait of an Iranian woman discarding her hijab by photographer Marinka Masséus

''Biz kadınlar birbirimizle dayanışma içinde olmalı ve kendi yerimizi bulmak için çok sıkı çalışmalı ve zorlukların üstesinden gelmeliyiz. Boyun eğmek seçim değildir. Belki çocuklarımızın zamanında durum daha karmaşık olacak ya da olmayacak, önemli olan tek şey ilk adımı atmamız gerekliliği''

 A portrait of an Iranian woman discarding her hijab by photographer Marinka Masséus

''İran’da devrim ben doğmadan olmuştu. Bu yüzden büyüdüğümde içinde bulunduğum durumun olması gerektiği gibi olduğunu düşündüm. Yani kadınlar bu şekilde olmalıydılar.  Fakat annemin fotoğraflarına baktığımda ya da filmleri izlediğimde ortada bir paradoks olduğunu fark ettim. Niçin diğer ülkelerdeki küçük kızlarla bizim aramızda bir fark var''

A portrait of an Iranian woman discarding her hijab by photographer Marinka Masséus

''Kişiliğimi ifade etmeme izin yok, keşke kaçabilseydim''

 A portrait of an Iranian woman discarding her hijab by photographer Marinka Masséus

''okula gittiğim zamanlardan beri daima işittiğim şey hepimizin abla kardeş olduğu ve eşit olduğumuz fakat gerçek hayatta eşitlik yok, erkekler için örtünmek zorundayım bunun neresi eşitlik, peki ya onlar benim için neden örtünmüyorlar?''

A portrait of an Iranian woman discarding her hijab by photographer Marinka Masséus

''Hükümetin 2009 yılında yeşil hareketi bastırmasının ardından birçok genç insan umut etmeyi bıraktı ama ben bırakmadım, caddelerde etrafıma baktığımda kızların  çok az şekilde saç tutamlarını gösteren parlak renkli hicaplar giydiklerini görünce umudu görüyorum, değişimi görüyorum''

A portrait of an Iranian woman discarding her hijab by photographer Marinka Masséus

‘hükümet hicap zorunluluğu için gashteershad denilen özel polis birimleri oluşturdu. Ben tutuklandığımda bana bir suçluymuşum gibi davrandılar. Fotoğrafımı çekip,  ismimi ve parmak izimi aldılar. Acı gerçeği hissettim, kafese kapatılmış bir kuş gibiydim''

A portrait of an Iranian woman discarding her hijab by photographer Marinka Masséus

''Hicap zorunluluğu bana hep ıstırap verir.. uzun zamandır saçlarımdaki rüzgârı hissetmek istiyorum.  Bu ağırlık hayal edilenin de ötesi fakat buzdağının sadece görünen ucu.''

A portrait of an Iranian woman discarding her hijab by photographer Marinka Masséus

''tüm hayatım diğer insanların inançlarına saygı duymakla geçti, fakat hükümetteki hiç kimse benimkine saygı duymadı, ne zaman dışarı çıkmak istesem birilerinin baskısını hissettim ve kafamın üzerindeki adaletsizliği... Gerçekten eşarp ve hicabın içinde hapsedilmiş gibi hissediyorum''

A portrait of an Iranian woman discarding her hijab by photographer Marinka Masséus 

''beş yıl önce bile tıpkı rejimin istediği gibi hicapların hepsi kahverengi ve siyahtı.  Fakat şimdi rengarenk. Parlak renkli hicabımı giyiyor ve rejime karşı koymak adına  (yasalara aykırı olmasına rağmen) bisikletime biniyorum ''

-----------------------------

Çeviri: Gamze Şimşek / Politez

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 



 

 

ANALİZ

ANALİZFaşizm ve İç Savaş

Faşizm ve İç SavaşErdoğan- Bahçeli ikilisinin ya da Cumhur ittifakının ülkede iç savaşı da göze…