Tayyip Erdoğan'ın başbakanlığı döneminde 2012'den itibaren maden araştırma ruhsatlarının bizzat Başbakanlıktan ve nerdeyse tümünün AKP'lilere verilmesi, iş güvenliğinden yoksun madenlerde iş cinayetlerine yol açıyor.
AKP iktidarının bir seçim yatırımı olarak organize ettiği kömür yardımı, devletin yüksek fiyatlarla alıcı olmasını sağlıyor. Hem AKP'li sermayadar kar ediyor hem de parti siyasi rant elde ediyor.. Ancak bu maden sahipleri iş koşullarının güvenli olması için gerekli yatırımları yapmıyor. Bunu itiraf eden Çalışma bakanı Faruk Çelik.
Ermenek'teki maden kazası sonrası yaptığı açıklamada Çalışma Bakanı Faruk Çelik küçük rezervli madenlerin iş güvenliğine gerekli yatırımı yapmadığı ve kapatılması gerektiğini söyledi. Bakan Çelik’in “küçük maden” dediği madenlerde yıllık 80-100 bin ton kömür üretiliyor.
Türkiye'deki madenlerle ilgili detaylı verileri Enerji Bakanlığı tutuyor. Al Jazeera'nin ulaştığı Bakanlık kaynakları verileri paylaşmak istemedi. Ancak Al Jazeera'nin meslek örgütleri ve odalardan aldığı bilgiler tabloyu ortaya koyuyor.
'BÜYÜK MADENDE 7 MİLYON TON, KÜÇÜKTE 80 BİN TON'
Türkiye Madenciler Derneği'nde görevli maden mühendisi Tayfun Mater, Al Jazeera’ye küçük madenleri büyük madenlerden ayıran özellikleri anlattı:
“Soma gibi büyük madenler Türkiye'nin yıllık ürettiği 80 milyon ton kömürden 6-7 milyon tonunu tek başına üretir. Küçük madenler ise Ermenek'teki maden gibi yılda 80-100 bin ton kömür üretebilir. Onlarca küçük maden bir büyük madenin ürettiği kömürü üretemeyebilir. Bu küçük madenlerden ülkemizde yüzlerce var. Büyük madenlerde 6 bin kişi çalışırken küçük madenlerde ise 40'ar kişilik vardiyalarda toplamda 100-120 kişi çalışır"
'YAKLAŞIK 300 KÜÇÜK MADEN VAR’
Al Jazeera’ye konuşan Maden Mühendisleri Odası Başkanı Ayhan Yüksel ise küçük madenlerden Türkiye genelinde 270 ile 300 arasında olduğunu söyledi. Yüksel, küçük madenlerin işçi başına aylık 20-25 ton kömür çıkarabildiğini ifade etti. Küçük madenlerde ilk alındığında yatırım yapılması gerektiğini söyleyen Yüksel, yeterli sermayesi olmadığı için bu işletmelerin genelde yatırım yapmadığının altını çizdi. Ruhsat verirken bunların da dikkate alınması gerektiğini söyledi.
'KÜÇÜK MADENLERİN KAPATILMASI GEREKİR’
Çalışma Bakanı Faruk Çelik, Ermenek'teki incelemelerinin ardından kazanın yaşandığı madene benzer tüm küçük madenlerin kapatılması gerektiğini söylemişti:
“Bunlar efektif değil. Buradaki, Karaman’daki maden gibi, iş sağlığı güvenliği hükümlerine uygun olmayan, işveren, böyle küçük madenler olunca, az sayıda işçinin çalıştığı, rezervi tükenmek üzere olan bu tip ocaklara gereken yatırımı yapmıyor. Daha fazla kar elde etmek için maliyeti minimumda tutmaya çalışıyor ve bu sebeple mevzuatın gereği olan tedbirlerin yarattığı masraftan kaçınıyor. Ben işte bu tür madenlerin kapatılması gerekir diyorum. Bunların kapatılması ve bunların yerine, daha büyük ve iş sağlığı güvenliği koşullarının sağlanabileceği madenlere ağırlık verilmesi gerekir.”
