LIBOR üzerinden yılda el değiştiren para miktarı 400 trilyon dolar gibi inanılması güç bir rakam. LIBOR'da manipüle edilen oran % 0.01 gibi cüzi bir miktar bile olsa ortaya 40 milyar dolar gibi bir rakam çıkıyor. İşte bu LIBOR'un kurulduğundan beri sürekli manipüle edildiği, 16 bankasının kendi aralarında haberleşerek çıkarları uğruna oranlar üzerinde oynadıkları kanıtlarla ortaya çıktı. Bunlarin ele basi Barclay Bankasi ise 400 milyon dolar ceza odedi.

Bakkaldan, manavdan alışveriş yapıp eve geldiniz. Pirinç, şeker, fasulye, domatesi dolaba koyup akşam yemeğinden sonra televizyonun karşısına geçtiniz. Dünyada ve memlekette ne var, ne yok, bir bakalım diyerek haber kanalını açtınız. Haber spikeri "Sayın Seyirciler, Uluslarası Ağırlık ve Ölçüm Dairesi'nde saklanan ve kilo olarak alış veriş yapılan her malda temel ağırlık ölçü birimi olarak kullanılan, platin ve iridiyum'dan yapılmış kilogram prototipi maalesef üzerinde oynanılarak manipüle edilmiştir. 1000 gram olarak tasarlanan prototipin hiç bir zaman 1000 gram olmadığı olduğu ortaya çıkmıştır. Yapılan araştırma sonucunda üreticiden tüketiciye kadar geçen sürede el değiştiren malın bütün tüccarlar tarafından manipüle edildiği, çıkarlarına ters düşmediği için ses çıkarmadıkları ve sahtekarlığın 1984 yılından beri devam ettiği kanıtlanmıştır"

Bu haberi duyduğunuzda ne yapardınız? Sinirlenip kızmaz mıydınız? Bugüne kadar 1000 gram diye aldığınız domatesin esasında 950 gram, pirincin 920, şekerin 970 gram olduğunu ve 1000 gram üzerinden parasını verdiğinizi bilmek sizi deli etmez miydi?

Yukarda bahsettiğim üçkağıtçılığın benzeri üç hafta kadar önce ortaya çıktı. Hiç kimse sinirlenip protesto gösterisi yapmadı. Çünkü bu skandal finans sektöründe oldu. Finans sektörü bilindiği üzere paradan para kazanmayı amaçlayan, bir şey üretmeyen, üretenin sırtından kene gibi geçinmeye çalışan bir sistem. Finans şirketleri kendi aralarında kurdukları monopolilerle insanları sömürürler. Bugüne kadar hiç bir devlet sahtekarlık yaptığı için bir banka patronunu hapse atmamıştır. Hapse girmeyeceklerini bilen bu düzenbazlar yaptıklarının suç olmadığını, suç olsa bile hapse girmeyeceklerini bildikleri için "bize her şey mübah" diye düşünerek istediklerini yaparlar.

Finas şirketlerine ve yöneticilerine bu kadar sitem ettikden sonra gelelim yaptıkları üçkağıda.

LIBOR (Londra Bankalararası Önerilen Oran) adında bankaların kullandığı bir faiz ölçüm birimi. Bankalar kredi verirken LIBOR'u faiz oranlarında referans olarak kullanır. Her çalışma günü sabahı LIBOR'u oluşturan 16 banka İngiltere Bankalar Birliği'ni arayıp "Bugün benden borç isteyen banka olursa X faiz oranından para veririm" diyerek telefonu kapatır. İngiltere Bankalar Birliği de bu 16 bankanın bildirimde bulunduğu faiz oranlarını toplayıp ortalmasını alır ve bütün dünyaya "LIBOR bugün % 1.8 oranındadır" diye haber verir. Wall Street Journal bu oranı sabah saat 11 gibi yayınlar. O gün yapılan bütün faiz işlemleri bu LIBOR tabanı üzerinden yapılır. X bankası; "benden bugün kredi isteyen olursa % 8 artı LIBOR üzerinden veririm veya ev kredisi almak isteyen olursa % 3 artı LİBOR üzerinden veririm" der. Yani ev kredisi istediğiniz banka size vereceği kredinin faiz ölçüsünü LIBOR üzerinden hesaplar. Eğer LIBOR % 1.8 ise banka % 7 kendi masrafını ekleyerek sizden % 8.8 faiz ister.

LIBOR üzerinden yılda el değiştiren para miktarı 400 trilyon dolar gibi inanılması güç bir rakam. LIBOR'da manipüle edilen oran % 0.01 gibi cüzi bir miktar bile olsa ortaya 40 milyar dolar gibi bir rakam çıkıyor. İşte bu LIBOR'un kurulduğundan beri sürekli manipüle edildiği, 16 bankasının kendi aralarında haberleşerek çıkarları uğruna oranlar üzerinde oynadıkları kanıtlarla ortaya çıktı. Bunlarin ele basi Barclay Bankasi ise 400 milyon dolar ceza odedi.

Elle tutulup gözle görülür bir skandal olmadığı ve kolay anlaşılmadığı için medyanın büyük bir kısmı sessiz kalmış durumda. Zaten medyanın bugünkü hali ortada. Hükümet yardakçılığı yapmaktan önemli haberleri görmezden geliyor.

İnsan; halledebileceğini düşündüğü olaylara kafa yorar. Kapitalizmin değişmez bir güç olduğunu düşünen toplumun büyük kesmi bu güç karşısında sessiz kalmayı tercih ediyor. Devrimci ruhu olan insanlar kapitalizmin de değişebileceğini düşünür ve değişmesi için çaba sarfeder. Toplumların içinde devrimci ruhu olmadığı sürece bir LIBOR gelir öbür LIBOR gider.

Yazıyı Galileo'nun bir sözü ile sona bağlayalım: "ölçülebileni ölçün, ölçülemeyeni ölçülebilir hale getirin" yerine "değişeni değiştirin, değişmeyeni değişebilir hale getirin".