Askeri Darbelerin Asker Muhalifleri Derne?i (ADAM-DER) 12 Eylül 1980 askeri darbesinin 40'?nc? y?ldönümünde, 12 Mart ve 12 Eylül darbeleri s?k?yönetim mahkemelerinin kararlar?n? da hükümsüz hale getirecek yasal düzenleme yap?lmas? için kampanya ba?latt?. 12 Eylül döneminde üste?men olan ve görü?leri nedeniyle ordudan "res'en" emekli edilerek 90 gün gözalt?nda i?kence gören ve derne?in genel ba?kan? olan Çetin Ali Nergis, kampanyaya ili?kin, "Bir demokrasi iste?inin de yans?mas? olarak görüyoruz" dedi.

 Resmi rakamlara göre 650 bin ki?inin gözalt?na al?nd???, 1 milyon 683 bin ki?i fi?lendi?i, 14 ki?i cezaevlerindeki açl?k grevlerinde, 171 ki?inin ise sorgularda ve i?kencelerde can verdi?i 12 Eylül 1980 darbesinin üzerinden 40 y?l geçti. 49 ki?inin de idam edildi?i darbenin 40’?nc? y?ldönümünde Askeri Darbelerin Asker Muhalifleri Derne?i (ADAM-DER), 12 Mart ve 12 Eylül darbeleri s?k?yönetim mahkemelerinin kararlar?n? da hükümsüz hale getirecek yasal düzenleme yap?lmas? için bir kampanya ba?latt?. Kampanyay? ‘demokratik kamuoyunun gözü, kula??, sesi, dili, eli olan demokratik kitle örgütleriyle birlikte’ yürütmek istediklerini belirten dernek, ortak kampanya önerimizin kabulü demokrasi güçlerine güç ve umut a??layaca??n? vurguluyor.

 Cihan Ba?akç?o?lu'nun Duvar'daki haberi..

KAMUOYUNA ÇA?RI: ‘DARBELERLE AYRIMSIZ HESAPLA?ILMALIDIR’

“Darbelerle ayr?ms?z hesapla??lmal?d?r! S?k?yönetim mahkemelerinin kararlar? yok say?lmal?d?r” ba?l?kl? bildiri yay?nlayan dernek kampanyaya dair yapt??? yaz?l? aç?klamada Türkiye’nin defalarca askeri darbelere maruz kald???n? ve bu darbelerle yüzle?ilmedikçe 15 Temmuz darbesinin de ayd?nlat?lamayaca??n? belirtti. Dernek aç?klamas?nda ?u ifadelere yer verdi;

“Derne?imiz, tüzü?ünde yaz?l? oldu?u üzere, ‘Diktatörlü?e, darbelere ve militarizme kar?? demokrasiyi ve insan haklar?n? savunmak, insanl?k suçlar?n?n önlenmesi ve faillerinin yarg?lanmas? için çaba göstermek; haks?z idari kararlarla re’sen emekliye sevk edilen kamu personelinin ve okullar?yla ili?i?i kesilen ö?rencilerin haklar?n? elde etmek, demokratik kamusal bilince katk?da bulunmak’ için mücadele etmektedir. Ülkemiz ne yaz?k ki defalarca askeri darbelere maruz kalm??t?r, günümüzde de sivil darbe sürecini ya?amaktad?r. Darbelerle topyekûn hesapla??lmad?kça, güncel olarak da 15/16 Temmuz darbe giri?imi ayd?nlat?lmad?kça ülkemizde demokrasinin in?as? mümkün de?ildir. Darbelerle yüzle?me ve hesapla?ma vesilesi olabilecek giri?imler ve ad?mlar ne yaz?k ki güncel siyasal ç?karlar u?runa heba edilmektedir. Son olarak, 27 May?s 1960 darbesinden sonra Ba?bakan Adnan Menderes ve arkada?lar?n? idam cezas?na çarpt?ran özel mahkeme Yüksek Adalet Divan? kararlar?n? hükümsüz hale getiren ve bu kararlardan do?an zararlar?n tazmin edilmesini öngören 7248 say?l? yasa 1 Temmuz 2020 tarihli Resmi Gazete’de yay?mlanarak yürürlü?e girdi.

Bu yasa gündeme geldi?inde ve TBMM’de görü?ülürken, darbelerle hesapla??lacaksa 27 May?s darbesiyle s?n?rl? kal?nmamas?, 12 Mart 1971 ve 12 Eylül 1980 darbeleriyle de hesapla??lmas? gerekti?ini vurgulad?k, bu ba?lamda s?k?yönetim mahkemeleri kararlar?n? hükümsüz hale getirecek bir önerinin yasaya eklenmesini önerdik. Ancak bu yoldaki çabam?z TBMM’de kar??l?k bulmad?. ADAM-DER olarak, darbe dönemi mahkemelerinin kararlar?n?n hükümsüz hale getirilmesini, darbelerle hesapla?ma ba?lam?nda yeterli bulmasak da önemsiyoruz. Bu nedenle, 12 Eylül darbesinin 40’?nc? y?l dönümünde, 12 Mart ve 12 Eylül darbeleri s?k?yönetim mahkemelerinin kararlar?n? da hükümsüz hale getirecek yasal düzenleme yap?lmas? için demokrasiden yana örgütlere ortak eylem önerisinde bulunma karar? ald?k.”

‘SOLCU’ OLDUKLARI ?Ç?N ATILMI?LARDI 

12 Mart 1971 ve 12 Eylül 1980 darbeleri döneminde “solcu” olduklar? gerekçesiyle Türk Silahl? Kuvvetleri’nden at?lm?? askerleri temsil eden Askeri Darbelerin Asker Muhalifleri Derne?i (ADAM-DER), diktatörlü?e, darbelere ve militarizme kar?? demokrasiyi ve insan haklar?n? savunmak üzere mücadeleyi temel al?yor. ?nsanl?k suçlar?n?n önlenmesi ve faillerin yarg?lanmas? için çaba harcayan dernek tüzü?ünde, “Haks?z idari kararlarla re’sen emekliye sevk edilen kamu personelinin ve okullar?yla ili?i?i kesilen ö?rencilerin haklar?n? elde etmek, korumak, geli?tirmek ve bu durumdaki kimseler aras?nda yard?mla?ma ve dayan??may? sa?lamak, demokratik kamusal bilince katk?da bulunmak derne?in belirli amac?d?r” diyor.

ORDUDAN RES’EN ‘?HRAÇ’ ED?LEN B?R ÜSTE?MEN…

Derne?in genel ba?kan? Çetin Ali Nergis de o dönem ordudan ihraç edilen bir “üste?men”. 1983 y?l?nda üçlü kararname ile “res’en” emekli edilen Nergis, polise teslim edilerek Ankara ve ?stanbul’da 90 gün gözalt?nda kald?. “O dönem yarg? karar? olmaks?z?n do?rudan s?ral? sicil amirlerinin karar?yla solcu oldu?u gerekçesiyle birçok insan ordudan uzakla?t?r?ld?” diyen Nergis, ya?ad?klar?n? ?öyle anlat?yor:

“90 gün süreli bir gözalt?m oldu. Ankara ve ?stanbul’da. Baz? arkada?lar?m?z üç dört kez turlad?lar. Burada polise teslim edildik. Polis sorgular?ndan geçtik. Hep daha derinlerde bir ?eyler arad?lar. Ancak bakt?lar bunun sonu yok 1984 y?l?nda da durdurdular art?k. O tam bir cad? av?na dönü?mü?tü. Kim bizlerle irtibat kurmu? görü?mü?, kim okulda solcu diye fi?lenmi? hepsini temizlemek istediler. O dönem bütün toplumun muhalif kesimleri, devrimciler, yurtseverleri, darbeye kar?? olanlar? neler ya?ad?ysa biz de benzer ?eyler ya?ad?k. ??kenceli sorgular, uzun gözalt? süreleri bu tür ?eyler ya?ad?k. Benim d???mda arkada?lar uzun süreli Metris ve Mamak cezaevlerinde de kald?lar. Hatta oradaki açl?k grevlerine kat?ld?lar. Tek tip elbise protestosuna kat?ld?lar. Çok yayg?n bir foto?raf vard?r. Mahkemeye don atlet ç?kan bir grup. Onlar bizim asker arkada?lar?md?r. Ön s?radakiler ?u anda da derne?imizin üyeleri.”

‘BU KAMPANYA DEMOKRAS? ?STE??N?N B?R YANSIMASI’

Ordudaki ‘FETÖ’ yap?lanmas?n?n temelinin de 12 Eylül darbesine kadar uzand???n? ifade eden Nergis, “?lerleyen y?llarda ordu içerisinde bu FETÖ örgütlenmesi nas?l oldu? ?çindeki solcular? o dönem temizleyerek ve yer açarak. Bunlar?n hep planl? oldu?unu dü?ünüyorum. Biliyorsunuz 1980 cuntas? geldi?inde hiç o güne kadar olmayacak biçimde cuntan?n lideri ayetler okuyordu. Il?ml? ?slam’a yol aç?ld? ve bugüne geldik. Bunlar?n tesadüf olmad???n? dü?ünüyorum” dedi.

Son olarak tüm kamuoyuna ba?latt?klar? demokrasi aray???na destek olmaya ça??ran Nergis ?unlar? söyledi:

“Kampanyan?n ba?lang?c? olarak bu cumartesi günü saat 14.00’te Kad?köy ?skele’de bir bas?n aç?klamas? yapaca??z. Biz bütün yurtta?lar? da oraya davet ediyoruz. Bütün demokrasi güçleriyle orada bulu?mak istiyoruz. Geçmi?imizi hat?rlayamazsak bugüne nas?l geldi?imizi e?er anlayamazsak buradan ç?k???m?z da pek mümkün olmayacak diye dü?ünüyoruz. Bu anlamda bu kampanyam?z sadece darbelerle hesapla?maktan öte bir anlam ta??yor. Bir demokrasi iste?inin de bir yans?mas? olarak görüyoruz. Bu darbelerle hesapla?mazsak bu karanl?ktan ç?kamayaca??z. Çünkü zaten ?u anda da bir darbenin içerisindeyiz. 15 Temmuz’u f?rsat bilip 20 Temmuz darbesi yap?ld?. Normal ko?ullarda halen de?iliz.”

‘GÖRÜ?LER?M?ZDEN DOLAYI ATTILAR, D?S?PL?N NOTUNU BAHANE ETT?LER’

ADAM-DER Kampanya Direktörü Muhsin Dalfidan ise o dönem harp okulu son s?n?f ö?rencisi. 1980 y?l? Ocak ay?nda “darbenin ön haz?rl???” sürecinde sol görü?lü oldu?u gerekçesiyle ordudan at?lan Dalfidan, “Görü?lerimizden dolay? att?lar. Yüzüme söylenen bu ama ka??t üzerinde bu de?il. Ka??t üzerinde disiplin notunu sürekli bir bahane bularak dü?ürdüler. 150 olan disiplin notunu 1 ay içerisinde -85’e dü?ürdüler” diyor. At?ld?ktan sonra ise as?l sürecin ba?lad???n? ifade eden Dalfidan ya?ad?klar?n? ?u sözlerle anlatt?:

“At?ld?ktan sonra gözalt?na al?nd?m 6,5 ay Mamak Cezaevi’nde kald?m. 6,5 ay sonra mahkeme yap?ld? ve bu süreçte Ankara DAL’da i?kence gördük. 6,5 ay sonra ilk mahkemede beraat ettik. Daha sonra 1981 y?l?nda tekrar gözalt?na al?nd?m. Orduda at?lmalar a??rl?kl? olarak 1981 y?l?nda ba?lam??t?. Yeni at?lanlarla beraber tekrar bizi gözalt?na ald?lar. Y?lba??n? ?zmir Emniyeti’nde geçirdim. Sonra Ankara Emniyeti’ne sevk edildim. 48 gün gözalt?nda kald?k. Yine Mamak Cezaevi’ne konulduk daha sonra ara tahliye ile tahliye olduk.”

Kampanya ile ilgili tüm demokrasi güçlerine ça?r?da bulunan Dalfidan, “Biz bu kampanyay? asl?nda sendikalar, sivil toplum örgütleri, meslek odalar? ve demokratik kitle örgütleri ile ortak yapal?m ça?r?s?nda bulunduk. Ortak yapmak istemi?tik. Hemen hemen hepsi belirli noktalarda destek verebileceklerini söylediler. Biz bu kampanyam?zda da sonraki demokrasi mücadelemizde de tüm emek demokrasi bar?? ve özgürlük güçlerinin ortak hareket etmesi gerekti?ine inan?yoruz. Ça?r?m?z? yineliyoruz” dedi.