Esas Hadise O Kiraz Ağaçları*

Levent Turhan Gümüş

18 Ağustos 2020
Esas Hadise O Kiraz Ağaçları*

''Yolumuzu ayırdıklarımızdandı Mihri Belli. Çok sonra, kendi hikâyemizin ve onun hikâyesinin aslında aynı "kiraz zamanı"na adanmış hayatları içerdiğini anladığımızda Mihri Belli yetmişli yaşlarındaydı, bizse otuzlu yaşlarımızda''

Düş bekleyene gelmez, ona şarkılarla gitmek gerekir.

Bunu bilip gereğini yerine getirenlerdendi Mihri Belli.

Son günlerinde, bilinci kapalıyken de olsa, son komünarlarla birlikte "kiraz zamanı" türküsünü (1) söylemiş olmalı.

"Esas hadise” onun için, hangi coğrafyada olursa olsun bu dünyanın ne kadar yaşanılası bir yer olduğunu gösteren, başka bir mevsimin mümkün olduğunu bize hatırlatan "o kiraz ağaçları" idi. 95 yıl süren ve ülkemiz insan ömrü ortalaması dikkate alındığında uzunca sayılabilecek yaşamında, o muhteşem “kiraz mevsimi”nin gerçekleşmesi için çok sayıda etkinlik içinde yer aldı  Mihri Belli. Amerikan Komünist Partisi'inde Şikago'da ajitatör, TKP Merkez Komite üyeliği, Yunan İç Savaşında Demokratik Ordu'da gerilla komutanı (Kapetan Kemal), sonrasında Yön, Türk Solu, Aydınlık Sosyalist Dergi, Yurtsever, Emekçi ve Bağımsız Türkiye gibi dergilerde yazarlık ve yöneticilik; TEP, Faşizme Karşı Direniş Cephesi, ÖDP ve SDP kuruculuğu, Emek Barış Demokrasi Bloğu DEHAP milletvekili adaylığı. Biyografisinde ömrünün 11 yılını hapislikte, 18 yılını da zorunlu sürgün olarak yurtdışında geçirdiği bilgisi yer alıyor.

Bizim kuşak onu daha çok Mahir Çayan'ın Türkiye devrimci hareketinde bir yol ayrımına işaret eden "ASD'ye Açık Mektup" adlı yazısıyla tanıdı. Yolumuzu ayırdıklarımızdandı Mihri Belli. Çok sonra, kendi hikâyemizin ve onun hikâyesinin aslında aynı "kiraz zamanı"na adanmış hayatları içerdiğini anladığımızda Mihri Belli yetmişli yaşlarındaydı, bizse otuzlu yaşlarımızda. Şimdi geriye dönüp baktığımda, bizi yenilgiye götüren sürecin kendinden olmayanı muteber kabul etmeyen o iptidai bakış açısıyla son derece ilişkili olduğunu görebiliyorum. Tek tesellim, değişik geleneklerden gelen insanlar nezdinde bunun biliniyor olması. Mihri Belli, yoldaşları Şefik Hüsnü Değmer, Reşat Fuat Baraner ve Şevki Akşit'in yer aldığı Feriköy Mezarlığı'na gömülmüştü. Cenazesinde farklı kuşak ve geleneklerden gelen devrimciler de yer almıştı.

O günden bu güne çok alametler belirdi. Dalgaları karşılayan gemiler gibi yan yana durduk, güç olduk, lakin çok geçmedi her birimiz dağlara vuran gölgeyi kendi gölgemiz sandık. Karanlığın bir düşman gözü gibi yolumuzu beklediğini, gücümüzün birliğimizden geldiğini unuttuk. Şimdi yine pare pareyiz, bir tuhaf “muhafaza hali”  içindeyiz!

Güneşin sofrası... Bakır taslar... Göğüs kafesinden koparılıp ateşe fırlatılan yürek... Kiraz zamanından kalma yara, hatıra...

Evvel ve ahir olan için söylenmiş sözdür, vasiyettir:

“Kızıldere ne anlam taşır? Ne var Kızıldere’de? Devrimci özveri var. Direniş ruhu var. Ülkeyi emperyalizmin uydusu durumuna düşüren, emekçiye düşman bir düzene karşı isyan var. Yoldaşlar arası dayanışma var. Yurtseverliğin doruğa yükselişi, halkın davası uğruna ölüme meydan okuyuş var. Saflarda bölünmenin mahkûm edilişi, birlik mesajı var Kızıldere’de.” (2)

"Kapetan Kemal"in karşı kıyıya vuran gölgesi ve bizden önce gelip geçmiş olanların hatırası birlikte yapmanın mümkün ve tek devrimci yol olduğunu söylemeye devam ediyor.

Esas hadise çünkü o kiraz ağaçları!..

Dipnotlar

(*) Mihri Belli'nin, "Türkiye Sol Hareketi"nin tarihini kendi tanıklığı ekseninde anlattığı "Esas Hadise O Kiraz Ağaçları" adlı kitabı, Chiviyazıları yayınevinden yayınlanmıştı.

(1) Paris Komünü (1871)  partizanlarından Baptiste Clément’in “Kiraz Zamanı” şiiri, 28 Mayıs 1871’de Fontaine-au-Roi sokağının hastabakıcı görevlisi olan “yiğit yurttaş” Louise’e adanmıştır. 1871’de Antoine Renaud tarafından bestelenen  Kiraz Zamanı, (Le temps Des Cerises) Paris komününü simgeleyen, en çok bilinen türkülerden biridir.

KİRAZ ZAMANI

Gelince bize kiraz zamanı, / sevinçli bülbülle alaycı karatavuk / bayram ederler. / Güzellerin başında kavak yelleri, / sevdalıların yüreğinde güneş dolaşır. / Gelince bize kiraz zamanı,/ alaycı karatavuk ne güzel şakır. // Ama kiraz zamanı ne kadar da kısa. / Gider çiftler düş kura kura / kirazları toplamaya, / bir örnek giysiler içinde aşk kirazları / düşer yapraklar / altından damla damla, kan gibi. / Ama kiraz zamanı ne kadar da kısa, / toplanır düş kura kura mercan taneleri. // Gelince size kiraz zamanı, / korkunuz varsa aşkın acısından, / sakının güzellerden. / Ben ki ağır acılardan hiç korkmam, / istemem bir gün bile yaşamak acısız. / Gelince size kiraz zamanı, / aşkın acılarını da tadacaksınız. // Hep seveceğim ben kiraz zamanını / Taşırım kiraz zamanından / yüreğimde bir yara. / Ve kader sunarken bana kendini / bilmez acımı dindirmesini. / Kiraz zamanını hep seveceğim ben, / ve içimde sakladığım anıyı.

Türkçesi: A.Kadir – Afşar Timuçin

(2) Mihri Belli, Kızıldere’ye Varan Yol s.5, Yaşam Yayıncılık

Yazarın Dİğer Yazıları

  1. Ay Çıkınca Ölüm Susar!
    Yaz biterken bir k?z?l gül daha soldu. Üzgünüz. Oysa öfkeli olmam?z gerekirdi. Bir Sisyphos yazg?s? gibi kendini tekrarlayarak dü?tü topra?a en dire?ken olanlar?m?z. Yaz ba??yd?. Haziran’da ölmek zordu. Genç zamanlard?.…
  2. Katları Düşerken
    Katları Düşerken
    3 Temmuz 2020
    Muktedir her ne istiyorsa onu söyleme mecburiyetinin hükümran oldu?u bir distopya ülkesi bu ülke art?k. Söz yasak. Dislike yasak. Maskesiz dola?mak yasak... Nefes alam?yoruz... ?talyan yazar Dino Buzzati, “Yedi Kat” adl?…
  3. Haziran’da Bir Fidan: Berkin Elvan*
     Berkin Elvan’ın bir gaz fişeği ile vurulmasının üzerinden yedi yıl geçti. Adalet tecelli etmedi. Katili halâ aramızda. Berkin’den sonra naaşı günlerce buzdolabında bekletilen, koyun otlatırken öldürülen, üzerinden panzer geçirilen başka…
  4. Bir İktidar Aracı ve Muhalefet İmkânı Olarak Futbol-1
    Simgeler, semboller önemlidir. Futbol, içinde çokça simge bar?nd?ran toplumsal bir aynad?r. Sesi k?s?lm??, muhalefet etme araçlar? elinden al?nm?? bir toplum, farkl? bir taraftar profiliyle kendisini futbol üzerinden pekala ifade edebilir.…
  5. Siyasette ve Gündelik Hayatta
    Siyaset ve gündelik hayat?n "yeni normal" i genel bir kapatma, yal?tma, varl??? sürekli hissettirilen bir dü?man, muhtelif vaka tekrarlar?yla unutulmas?na izin verilmeyen bir tehdit ve her an ba??ma bir ?ey…
  6. Fotoğrafın ve Şiddetin Dili: Siyahi İsyan ve Gezi
    ''Yan yanalar. Bir tür yazgı birliği. “Nefes alamıyorum” diyerek ölen Floyd’un fotoğrafı, son sözleri “Vurmayın, öldüm!” olan Ali İsmail’le, Kemal Kurkut’la, Dilek Doğan’la, Berkin’le, Gezi’nin güzel yüzlü çocuklarıyla buluşuyor'' George Floyd. Yeryüzünün lanetlilerinden. Siyah. Irkçı…
  7. Çiğdem koyduk çocukların adını
    Devrimle Çiğdem yer değiştiriyor. Hatırlıyorum: Çiğdem koymuştuk çocukların adını. Çünkü Çiğdem, düşlerimizin devrime değdiği bir evvel zamandı. Şişli Meydanı’nda üç kız biri çiğdem biri nergis vuruldular güpegündüz sorarlar bir gün sorarlar……

ANALİZ

ANALİZFaşizm ve İç Savaş

Faşizm ve İç SavaşErdoğan- Bahçeli ikilisinin ya da Cumhur ittifakının ülkede iç savaşı da göze…