Yüksek Seçim Kurulu (YSK), Çarşamba günü itiraz üzerine verdiği karar ile haklarında 692 ve 697 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelerden (KHK) işlem yapılan seçilmişlere mazbata verilmemesine karar verdi.
YSK kaynaklarının BBC Türkçe'ye doğruladığı karara göre, başkan seçilen KHK'lı kişiler yerine ikinci sıradaki adaylar mazbata alacak.
Erzurum'un Tekman, Diyarbakır'ın Bağlar ve Lice, Van'ın Tuşba, Edremit ve Çaldıran ile Siirt'in Gökbaş Beldesi'ne belediye başkanı seçilen adaylar KHK ile daha önce kamudaki görevlerinden ihraç edilen isimler.
KHK'lı belediye başkanları kararının gerekçesini henüz kamuoyuna açıklamış değil. Ancak kurul benzer bir kararı Malatya'nın Doğanşehir ilçesindeki bir muhtarlık seçimine ilişkin verdi.
BBC Türkçe'nin edindiği o kararda, muhtarlık seçimini kazanan KHK'lı adaya mazbata verilmemesine hükmediliyor.
YSK, Hüseyin Arslan isimli adaya mazbata vermeme kararını 692 ve 697 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelere dayandırıyor:
"692 ve 697 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler gereğince kamu görevinden çıkartılan kişilerin mahkumiyet kararı aranmaksızın bir daha kamu hizmetinde istihdam edilemeyeceklerinden Hüseyin Arslan'a mazbata verilemeyeceğine, seçilme yeterliliğini taşıyan ve Hüseyin Arslan'dan sonra en çok oy alan kişiye mazbata verilmesi gerektiğine YSK tarafından karar verildi."
YSK ayrıca gerekçeli kararında, HSK'nın 31 Ağustos 2016'da aldığı kararla Arslan'ın hakimlik mesleğinden çıkarıldığına ve Arslan'ın sanık olarak yargılandığı bir dava bulunduğuna yer verdi.
YSK ayrıca, seçim sonuçları kesinleşse bile 'tam hukuksuzluk' hallerinin YSK tarafından her zaman incelenebileceğini vurguladı.
'YSK tuzak kurmuş'
YSK'nın KHK kararı öncesi BBC Türkçe'ye konuşan HDP Yüksek Seçim Kurulu Temsilcisi ve Batman Milletvekili Mehmet Tiryaki, partisinin kazandığı birçok belediyede AKP'nin itirazları nedeniyle mazbataların verilmediğini söylemişti.
Tiryaki, sayıları net olmamakla birlikte 7 belediye için bu tür itirazlar yapıldığını açıklamıştı.
HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan, Bağlar ilçesinini KHK'lı Belediye Başkanı Zeyyat Ceylan'ın bu kapsamda olduğunu açıkladı ve YSK kararını "tuzak" olarak niteledi.
Garo Paylan'ın mesajı şöyle:
Diyarbakır Bağlar’da, YSK, KHK’li adayımızın seçime girmesine onay verdi.
Seçim sonucunda HDP %70, AKP %25 oy aldı.
YSK, mazbatayı AKP’ye vermeye karar verdi.
YSK tuzak kurmuş.
Yuh olsun!
Yazıklar olsun!
YSK'nin kararı 'darbe'
Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaman Akdeniz kararı "darbe" olarak niteledi. Kararı değerlendiren Yaman Akdeniz, Twitter hesabından "Seçime girmenize bir engel yok, Diyarbakır, Bağlar’da %70.34, Van, Tuşba’da %52.93, Van, Edremit’de %Yüzde 53.81, Van, Çaldıranda %53 & Kars Dağpınar Beldesinde %54.25 ile HDP kazanıyor. YSK ise adaylar KHKlı deyip yerlerine AKPlilere mazbatayı veriyor. Buna kısaca darbe diyoruz." mesajını paylaştı.
Diyarbakır Barosu eski Başkanı Mehmet Emin Aktar da YSK’nin kararını “kanunsuz ve gayrı meşru” olarak tanımladı.
Aktar, Twitter’dan görüşlerini paylaşan Aktar şunları yazdı:
"298 s. Seçimlerin Temel Hükümleri Hk. Kanun m. 130/5 kesinleşen adaylıklara hangi hallerde itiraz edilebileceğini açıkça ve sınırlı olarak saymış.YSK hukuk bir yana kanuna dahi uyma gereği duymuyor. KHK ile ihraç edilen seçilenlere ilişkin karar hem kanunsuz hem gayrı meşrudur."
ktar, bu sözleri ile birlikte “298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun”un 130/5 maddesi ile “6319 sayılı Mahalli İdareler İle Mahalle Muhtarlıkları Ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun”un 16. Maddesi’ni de paylaştı.
298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun’un 130/5 maddesi şöyle diyor: “Ancak, adaylığın kesinleşmesinden sonra, adayın Türk olmadığına, yaşının kanunda gösterilenden küçük olduğuna, okur - yazar olmadığı veya seçilme yeterliğini kaybettiren bir mahkümiyeti bulunduğuna ilişkin iddialar dışındaki nedenlerle adaylara itiraz olunamaz. Bu hüküm olağanüstü itirazlar için de geçerlidir.”
Yine 6319 sayılı Mahalli İdareler İle Mahalle Muhtarlıkları Ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun’un “Adayların ilanı” ilişkin 16 Maddesi ise şöyle: “Madde 16 – Adaylık kesinleştikten sonra, ilçe seçim kurulları, bütün adayları oy verme gününden önceki, 20 nci gün ilan eder. Adayların ilanından sonra, adaylıktan istifa, seçim sonuna kadar nazarı itibare alınmaz. Ancak, bu gibiler seçilmiş bulunurlarsa, istifaları hüküm ifade eder ve yerlerine kendilerinden sonra gelenler seçilmiş sayılırlar. Ölüm halinde de aynı şekilde hareket edilir."
Van'da gösteri yasağı
YSK'nın KHK kararının ardından Van Valiliği Çarşamba gece geç saatlerde açıkladığı karar ile kentte her türlü gösteri, yürüyüş, miting, toplantı, açlık grevi, çadır kurma, oturma eylemleri gibi etkinlikleri 7 gün süreyle yasakladı.
Valilik, "31 Mart sonrası yaşanması muhtemel olayların önüne geçmek ve provakatif olayları engellemek amacıyla" 11 ile 17 Nisan 2019 tarihleri arasında yapılacak olan her türlü gösteri, yürüyüş, oturma eylemleri, miting gibi etkinliklerin yasaklandığını duyurdu.
