Dört sezondur TRT 1 ekranlarında yayınlanan Diriliş Ertuğrul dizisinin AKP’nin propaganda platformuna dönüştüğüne dair haberler, defalarca medyanın gündemine gelmişti. Şimdi de TRT Genel Müdürü’nün isteğiyle Ertuğrul 'balkon konuşması' yapacak
Dizi neredeyse Türkiye siyasetiyle paralellik arz ediyor. Diziyi izlerken birkaç saat önce tüm Türk televizyonlarında canlı olarak yayınlanan mitinglerdeki ayrıştırıcı ve şeytanlaştırıcı argümanlarla karşılaşmak mümkün.
Dizide zaman zaman okyanus ötesini, zaman zaman adeta bir kan gölüne dönüşen sınır komşumuz Suriye'yi, zaman zaman da muhalefet partilerini hedef aldığı gizlenmeyen ağır göndermelere yer veriliyor.
Eşi Emine Erdoğan ile birlikte Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın setini ziyaret ettiği, dönemin başbakanı Ahmet Davutoğlu ile bazı bakanların da sette arz-ı endam ettiği dizi ayrıca, AKP gündemine uygun olarak değişen senaryoları ile de gündeme geliyor.
Ahval'in ulaştığı son kulis bilgisi de, iktidar partisinin diziyi nasıl kendi politikası doğrultusunda yönlendirdiğinin son örneği.
31 Mart seçimlerine günler kala, Diriliş Ertuğrul’a ‘üst akıl’dan yeni bir rica geldi. Sadece Ahval’in ulaştığı bilgiye göre, diziye yerel seçim sürecine uygun olarak ‘balkon konuşması’ sahnesi eklendi.
Adının açıklanmasını istemeyen bir kaynak, TRT’nin 36 yaşındaki Genel Müdürü İbrahim Eren’in, geçtiğimiz hafta Diriliş Ertuğrul dizisinin, Riva'da bulunan çekim setini ziyaret ettiğini söyledi. Dizinin yönetmeni ve yapımcısıyla da görüşen Eren, seçim için ‘özel bir sahne’ isteğinde bulundu.
İddiaya göre Eren, dizide Engin Altan Düzyatan’ın canlandırdığı Kayı Boyu’nun lideri ve Osmanlı İmparatorluğu’nun kurucusu Osman Gazi’nin babası olan Ertuğrul Bey’in bir balkon konuşması yapmasını talep etti.
Talep hemen hayata geçirildi ve birkaç gün sonra dizinin senaryosuna eklenen ‘balkon sahnesi’ çekilerek, yayına hazır hale getirildi. Sahnede Ertuğrul Bey karakteri, ‘millet ve milli irade’ sözcüklerinin sıkça geçtiği, eğer zafer sağlanmamış olsaydı toprak bütünlüğünün korunamayacağı mesajlarına yer verdiği bir konuşma yapacak.
Ertuğrul Bey'in balkon konuşmasında yerel seçimlere gönderme yaptığı sahnede, halkın "Sen çok yaşa Ertuğrul Bey, Allah başımızdan eksik etmesin" gibi cümlelerle karşılık verdiği aldığımız diğer bilgiler arasında.
Diriliş Ertuğrul dizisi, sadece bugünlerde değil, neredeyse yayınlanan bütün bölümlerinde gündeme göndermeler yapan mesajlarla dolu.
Gülen Cemaati lideri Fetullah Gülen'in meşhur bedduasının tazeliğini koruduğu dönemde, beddua ilgili bir sahne dizide yer almıştı. Muhyiddin İbnül Arabi karakteri dizide “Müslümanlar olarak kâfirlere bile beddua edilmemesi gerektiği” sözleriyle okyanus ötesine göndermede bulunmuştu. Dizide yer alan bu sahne sosyal medyada oldukça gündem olmuştu.
17-25 Aralık yolsuzluk operasyonu döneminde ise, Ertuğrul Bey karakteri Alpleriyle vedalaşırken “Unutmayın gardaşlarım. Allah oyunbozanların en büyüğüdür” şeklinde kullandığı sözler dizinin takipçileri tarafından 17 Aralık olayına bir gönderme olarak değerlendirilmişti. Bu diyalog sadece takipçilerle de sınırlı kalmamış, iktidara yakın medya organlarında da haber olarak yer bulmuştu.
Yine 2016 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından, şimdilerde 'terörist' ilan edilen YPG'nin açtığı koridorla bir gece yarısı düzenlenen Süleyman Şah Türbesi ve Saygı Karakolu'na yapılan operasyona dair, dizi özel bir sahne çekmişti. Diriliş Ertuğrul dizisinde yer alan sahnede Kurdoğlu, Süleyman Şah'a “Demiştim, Halep bizim mezarımız olacak” şeklinde bir cümle kurmuştu.
Ona verilen cevap ise Deli Demir'den gelmişti; “Merak etme Kurdoğlu, neslimizden birileri gelir, mezarımızı burada komaz.” Bu sahne de sosyal medyanın önemli gündem maddeleri arasına girmeyi başarmıştı. Binlerce kişi hesaplarından bu sahnenin görüntülerini paylaşmıştı.
Üstüne üstlük, dizinin hayranları bunun tarihi bir gerçek olduğunu zannedip, bu tarihi kişiliklerin 2016'da yaşanan ‘türbe taşınması’ mevzusunu ecdadın 1220'li yıllarda öngördüğünü sanmışlardı. Tabii ki Türk gazeteleri bu sahneyi de, internet sitelerinin manşetine çıkarmayı ihmal etmemişti.
Türkiye'nin Suriye topraklarına ilk girdiği dönemde halkın bir kısmının tepkili olması dikkat çekmişti. Bu konu da es geçilmedi ve dizide özel bir sahne ile işlendi. Konunun yer aldığı sahne Ertuğrul'un; “Savunma düşman topraklarında başlar. Aksi takdirde vatan elden gidebilir. Biz Türkler mazluma umut etmeyi severiz. Şimdi fetih vaktidir” sözleriyle operasyona destek verilmesi gerektiği mesajı verilmişti.
Ayrıca Ertuğrul karakterinin kullandığı bu ifadeleri toplu açılış törenlerinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'dan da sık sık duymuştuk. Öte yandan, Erdoğan'ın cümlelerine de zaman zaman dizide rastlamak mümkün.
Dizinin bir diğer göndermesi ise Afrin’e yapılan Zeytindalı Operasyonu oldu. Kocahisar Kalesi'ni fethi öncesi Ertuğrul Bey ve arkadaşlarının dua sahnesinde “Biz cihana adaleti sağlamak için yola çıktık” sözleri, hükümete yakın medya tarafından Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Suriye topraklarında bulunan Afrin'e yaptığı operasyona gönderme olarak yorumlanmıştı.
Söz konusu dizinin başka bir bölümünde ise Ertuğrul ile İbn-i Arabi arasında geçen diyaloglar, HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ı hedefliyordu. Ertuğrul'un “Gavurla işbirliği yapıp bizi sırtımızdan bıçaklayanlar ne olacak?” sorusuna Muhyiddin İbn-i Arabi'nin verdiği yanıt “Esas zalim onlardır” şeklindeydi. O dönemde şuan tutuklu bulunan HDP'nin eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, Türkiye'nin Rusya ile yaşadığı kriz sonrasında Rusya'yı ziyaret etmişti. İddialara göre dizi Demirtaş'a ‘zalim’ göndermesinde bulunmuştu.
Elbette, 15 Temmuz Darbe girişimi de dizide es geçilmedi. Türk Alpleri yönetimi devirmek istemişti ve halkı karşısında bulmuştu. Bölüm boyunca dizide, "mili irade ve milletin adamı" teması işlenmişti.
Yakın zamanda ise, dizide ‘tefecilere’ mesaj verilmişti. Tefecilerin faizle esnafa borç vermesi sahnesinde, tefeci Ertuğrul'a “Senin politikan yüzünden esnaf aç, biz onlara zorla borç vermiyoruz onlar bize geliyorlar” diyor ve buna karşılık olarak Ertuğrul tefecilere döverek ‘akbaba’ suçlaması yapıyor. Tıpkı yakın zamanda, Erdoğan’ın esnafları ‘terörist’ ilan etmesi gibi.
Diriliş Ertuğrul dizisine dair yapılan pek çok yorumda, AKP dönemi ile Ortaçağ versiyonunun eş zamanlı ilerlediği iddia ediliyor. İsmindeki ‘diriliş’ sözcüğünün dahi, günümüzde AKP’nin dillendirdiği ‘diriliş’e gönderme olduğu düşünülüyor.
Öte yandan, diziye dair dikkat çeken en önemli konulardan biri ise jenerik müziği... Dizinin müziği dombra... Yani, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın seçim meydanlarında kullandığı müzikle aynı... Bir dizinin jenerik müziği ile siyasi bir lider için hazırlanmış müziğin aynı olması bazı insanlar tarafından garip karşılansa da, dizinin sevenleri tarafından oldukça 'normal ve olağan' bulunuyor.
Dizi takipçilerinin diziyi kılıçla, bıçakla, baltayla, kafalarında tencereyle izlediklerini göz önünde bulundurursak bu ‘normal’i sorgulamamak en doğrusu.
Öte yandan, Diriliş Ertuğrul dizisi tarihi birçok gerçeği de tersyüz ediyor. Örneğin bir sahnede karaktere söyletilen “Yufka gibi yumuşak değil, çelik gibi sert olmalıyız!" ibaresi gibi. Hatırlanacağı üzere, çelik 1800'lü yıllarda üretildi ancak dizi 1200'lü yılları anlatıyor.
Bir başka tarihi çarpıtma ise, 15. Yüzyılda bile İslamlaşma sürecini bitirmemiş Türkmenlerin dizide El Nusracı gibi gösterilmesi, coğrafi hatalar yapılması, kadınların çok geri planda tutulması.
Diriliş Ertuğrul’un çarpıttığı en önemli görsel gerçeklerden biri de mavi olan Kayı Boyu bayrağının, İyi Parti’yi çağrıştırdığı için yeni sezonda toprak rengine dönüştürülmesi.
Mustafa Kılıç / Ahval
