Son zamanlarda gittikçe artan şüpheli üst düzey Rus ölümleri ile ilgili USA Today News’ten Oren Dorell kapsamlı bir yazı kaleme aldı. ‘Putin’in bir suç örgütünün tepesinde olduğu’ gibi ciddi bir iddianın da yer aldığı yazıda başka önemli ayrıtılar da var:
Rusya Parlementosu’nun eski bir üyesi Ukrayna’nın başkenti Kiev’de güpegündüz silahla öldürüldü. Rusya’nın uzun zamandır Birleşmiş Milletler Büyükelçisi olan isim işbaşında öldü. Ukrayna Donetsk eyaletinde Rusya destekli bir komutan asansörde patlayan bir bomba ile öldürüldü. Bir Rus medya yöneticisi Washington DC’deki otel odasında ölü bulundu.
Ölenlerin ortak noktası neydi? Bu isimler, Rusya’da araştırma yapan USA Today ve İngiliz gazeteci Sarah Hurst tarafından hazırlanan 38 kişilik önemli isim listesinde yer alıyor. Listedeki isimler 2014’ün başından beri çözülemeyen cinayet ya da şüpheli ölümlerin kurbanları arasında. Bu liste Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in muhalifi 10 yüksek profilli isim, 7 diplomat, yolsuzluk iddialarıyla düşen 6 Kremlin güçlü aktörü ve doğu Ukrayna ile çatışma yaşayan Rusya destekli ayrılıkçı güçlerin komutanlarının da dahil olduğu 13 askeri veya siyasi liderden oluşuyor. İki isim, muhtemelen eski bir İngiliz ajan tarafından ortaya çıkarılıp FBI ile paylaşılan, Başkan Trump’ın kampanya personeli ve Kremlin yetkilileri arasında bağlantılar olduğunu iddia eden bir dosyaya bağlı.
Bu isimlerden 12 tanesi vurulmuş, bıçaklanmış ya da ölünceye kadar dövülmüş; 6 tanesi bomba sonucu, 10 tanesi de doğal yollarla ölmüş. Bir şüpheli ölüm, baştan yaralanma olarak rapor edilmiş. Birinin kayma, birinin başını banyoda çarparak ve birinin de içtiği kahve sonucu; 6 tanesinin de bilinmeyen sebeple öldüğü rapor edilmiş.
Putin uzun süredir muhaliflerle uğraşıyor. 36 erkek ve 2 kadından oluşan liste, Putin’in muhaliflere karşı saldırılarının kapsamlı ve ölümcül olduğunu gösteriyor. Putin’in ve askerlerinin Trump’ın kampanya personeliyle kurduğu irtibatlar hakkında da endişeleri artırıyor. Trump Putin’i Mart 2016’da ‘Güçlü bir lider olarak’ övmüş ve 2015’de de onunla güçlü bir birliktelik kuracağını söylemişti. Putin’i katil olmakla suçlayanlara karşı onu savunmuş ve ‘Kendi ülkemizin masum olduğunu mu düşünüyorsunuz?’ demişti.
FBI ve Kongre şu an Rusya’nın 2016 Amerika seçimlerine müdahale edip etmediğini ve Kremlin yetkilileri ile Trump’ın seçim danışmanları arasındaki temasları araştırıyor.
Mayıs 2015’de ve geçen Şubat ayında, Moskova’da iki kere zehirlendiğini iddia eden muhalif siyasetçi ve aktivistVladimir Vladimirovich Kara Murza, USA Today’e yaptığı açıklamada ‘Yolsuzlukla mücadele kampanyaları yapan siyasi muhalif liderler, aktivistler ve bağımsız gazeteciler o ya da bu şekilde hayatlarını kaybediyorlar.’ dedi.
Cumhuriyetçi Senatör Marco Rubio ve diğer senatörler Dışişleri Bakanı Rex Tillerson’u, Nisan ayındaki Moskova ziyaretinde Rusya’nın muhalif isimleri ile görüşmeye çağırdı ancak sözcü Mark Toner, Tillerson’ın görüşme için vakti olmadığını söyledi.
Demokrasileri Savunma Vakfı analistlerinden Boris Silberman ise listedeki kişilerin sağlık sorunları sebebiyle öldüklerini iddia etti. Ama yakınlarda ölenlerin birçoğu şüphe uyandırıyor. Çünkü kimi Putin muhalifleri yıllar önce bariz cinayetler sonucu ölmüştü. Örneğin Nemtsov, kız arkadaşıyla akşam yemeği sonrası Kremlin’de yürürken vurularak öldürülmüştü. İki Çeçen şüpheli yargılandı ama saldırı emrini kimin verdiği açıklanmadı. Vergi avukatı Sergei Magnitsky, Rus Hükümeti’nin yaptığı iddia edilen 230 milyon dolarlık soygunu araştırırken hapishanede öldü. Hiç kimse suçlanmadı. Sonradan İngiliz vatandaşı olan eski Rus ajanı Alexander Litvinenko 2006’da Londra’da radyoaktif polonyum-210 ile öldürüldü. Rusya, şüpheli iki Rus’u teslim etmeyi reddetti ve kimse suçlanmadı. Çeçenistan’ın yeniden kurulduğu yıllarda Rus zulmü görmüş araştırmacı bir gazeteci olan Anna Politkovskaya, 2006’da Moskova’da apartman merdiveninde vurularak öldürüldü. Hüküm giyenler olduysa da emri kimin verdiği tespit edilmedi.
Son kurbanlardan ikisi Oleg Erovinkin ve Alex Oronov’un, Rusya’nın 2016 ABD başkanlık kampanyasına etki etme girişimi çerçevesinde, Trump ve kampanya personeli ile yaptığı gizli anlaşmayı içeren bir dosya ile ilgilerinin olduğu düşünülüyor. Rus İstihbarat Ajansı’da general olan 61 yaşındaki Erovinkin, 26 Aralık’ta Moskova’da arabasının arkasında ölü olarak bulundu. Ölüm sebebi bilinmiyor. 69 yaşındaki Ukrayna doğumlu Oronov, bilinmeyen bir sebeple 2 Mart’ta öldü. Oronov Ocak ayında, Trump’ın avukatı Michael Cohen ile Trump’ın iş ortağı Felix Sater ve Artemenko arasında Ukrayna hakkında Rusya lehine bir barış planı yapmak üzere bir görüşme ayarlamıştı. Artemenko, Oronov’un bu barış planı sebebiyle öldürüldüğünü iddia etti.
Son ölümlerin olduğu listede geçen Mayıs ayında yaptığı Rusya gezisinden sonra Oxfordshire’daki evine dönen ve kendini bıçaklayarak öldüren Litvinenko’daki polonyum uzmanı 46 yaşındaki Matthew Puncher’in ismi yok. Luke Harding, 2016’da yayınladığı ve şüpheli politik cinayetleri anlattığı ‘Çok Pahalı Bir Zehir’ kitabında, siyasi cinayetlerde kullanılan zehirlere yer veriyor. Bu kitapta verilen bilgilere göre bazı zehirler çok nadirdir, geride çok az iz bırakır ve zehirlenme, kalp krizi ile kolayca karıştırılabilir. Bu listenin derlenmesine yardımcı olan gazeteci Hurst, son zamanlarda artanan ölümlerin Putin ve adamlarının siyasi baskılarındaki artışın bir işareti olduğunu söylüyor: ‘Putin, bir suç örgütünün tepesindedir!’
İddia ettiği zehirlenmenin etkisinden hala kurtulmaya çalışan Kara Murza Rusya’nın, siyasi muhalif duruşu sebebiyle kendisini öldürmek istediğinden kesinlikle şüphe duymadığını söylüyor. Kendisi, insan hakları ihlallerine ve yolsuzluğa karışan Rus yetkililere ABD’den yaptırım çağrısında bulunan Magnitsky Hareketi’ne destek veriyor. Diğer batılı ülkelerde de benzer yasaların çıkması için uğraşıyor ve fiziksel olarak daha güçlü olduktan sonra Rusya’ya dönmeyi planlıyor. Pek çok şüpheli ölüm hükümet yolsuzluğu ile ya da bunu yalanlayan kişilerle bağlantılı olduğundan Kara Murza Kongre’yi, milli zenginliklerini çalan Rusya’yı engellemeye çağırdı. Bunun sadece para ile ilgili olmadığını söyleyen Kara Murza’ya göre, Amerika’nın Rusya’ya göndereceği mesaj çok daha önemli.
WashingtonHattı/Ebru Aksay
