İsrail basını, Türkiye ile İsrail’in ilişkilerin normalleştirilmesi için dün yaptığı açıklanan anlaşmaya dair ayrıntıları açıkladı.

İsrail gazetesi Haaretz, anlaşmanın detaylarının, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry ile görüşmek üzere Roma'da bulunan İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu tarafından yarın açıklanacağını belirtti.

Haaretz, Mossad Başkanı Yossi Cohen'in gizlice Türkiye'ye giderek MİT Başkanı Hakan Fidan'la görüştüğünü öne sürdü. Habere göre, Türk tarafı Hamas'ın Türkiye topraklarında İsrail'e karşı terörist ya da askeri eylemlerde bulunmayacağı konusunda güvence verdi. Hamas'ın Türkiye'deki diplomatik faaliyetlerine devam edebileceği konusunda ise anlaşıldığı iddia edildi.

Öte yandan İsrail’de yayımlanan Yediot Ahronot gazetesi ise, Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu ile İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun özel temsilcisi arasında Roma’da yapıldığı açıklanan anlaşmayla ilgili ana hususları açıkladı. 

Habere göre Türkiye-İsrail anlaşmasında öne çıkan maddeler şunlar:

 1- İsrail ve Türkiye, Büyükelçilerin karşılıklı olarak gönderilmesi ve karşılıklı devlet ziyaretleri de dahil olmak üzere tam diplomatik ve normalleşmiş ilişkilerini yeniden kuracaklar. İki taraf ayrıca NATO ve BM gibi uluslararası forumlarda birbirlerinin çıkarlarını zedeleyeceği düşünülen biçimde hareket etmekten kaçınacaklarını da taahhüt edecekler.  

2- İsrail’in, Türk yardımının İsrail denetiminden geçtikten sonra Aşdod limanı üzerinden Gazze’ye ulaştırılmasına izin vereceğini vaat etmesi karşılığında, Türkler Gazze’deki ablukanın kaldırılması taleplerinden vazgeçecekler. İsrail, ayrıca Türklerin Gazze’de yeni bir elektrik santrali, (Almanya ile işbirliği çerçevesinde) bir deniz suyu arıtma tesisi ve bir hastane inşa etmesine izin verecek.

 3- Anlaşma, Eylül 2014’ten beri Gazze’de kayıp olan İsrailli sivil Avera Mengiustu’nun geri dönüşü veya aynı yılın daha önceki bir zamanında “Koruyucu Eşik Operasyonu”nda öldürülen Oron Shaul ve Hadar Goldin’in kalıntılarının geri dönüşü ile ilgili bir madde içermiyor. Fakat Türk hükümeti, Hamas’la bağlantıları aracılığıyla askerlerin kalıntılarının iade edilmesinin sağlanmasında çaba göstereceğine söz veriyor. Ayrıca gerekli durumlarda İsrail ve Hamas arasında aracı olacağında da mutabık kaldı.

 4- İsrail, Mavi Marmara olayında öldürülen ya da yaralananların ailelerine para sağlayacak Türkiyeli bir insani yardım fonuna yaklaşık 21 milyon dolar aktaracak.

5- Türkiye, Türk mahkemelerinde Mavi Marmara olayına karışmış olan İsrailli yetkililere karşı açılmış tüm yasal süreçleri sona erdirecek.

6- Türkiye, ülkelerini Hamas’ın ülkelerini İsrail aleyhindeki eylemleri için bir üs olarak kullanmasını engelleyecek. Bunun karşılığında İsrail, Türkiye’nin Hamas’ın komuta merkezini ülkesinden sürme talebini feshetti. Gil-Ad Shaer, Naftali Frenkel ve Eyal Yifrach isimli İsrailli çocukların 2014 yazında Gush Etzion’da kaçırılıp öldürülmesinden sorumlu olan üst düzey Hamas üyesi Salih el-Aruri artık Türkiye’de değil ve yetkililer Aruri’nin dönmesine izin verilmeyeceğine söz verdiler.

7- İki ülke askeri işbirliğine geri dönecekler ve yeniden istihbarat paylaşmaya başlayacaklar.

8- İki ülke, İsrail’in doğalgaz rezervlerinin çıkartılıp taşınabilmesi için bir doğalgaz boru hattının döşenmesi konusunda resmi görüşmelere başlayacaklar. Türkiye, İsrail’den doğalgaz satın alıp Avrupa pazarlarına satmada ilgi gösterecek. 

Anlaşmada İsrail'in Mavi Marmara saldırısında öldürdüğü 10 Türk vatandaşının yakınlarına ödenmek üzere vereceği21 milyon doların tazminat olarak değil, adeta Türkiye'deki bir insani yardım fonuna yapılacak bağış şeklinde yer alması dikkat çekici bulundu.