Kadınlar uzaya da çıkar, bilim de yapar, isimlerini tarihe de yazdırır; yeter ki ayrımcılığın ve eşitsizliğin olmadığı, kadının toplumsal yaşamın asli unsuru kabul edildiği bir düzende yaşasınlar.
Kadınların ve kız çocuklarının bilimsel alanda yenilikçi bireyler olarak daha çok yer alması amacıyla farkındalık oluşturmayı amaçlayan “11 Şubat Uluslararası Bilimde Kadınlar ve Kız Çocukları Günü" tüm dünyada kutlandı.
Kadına yönelik şiddete, cinayetlere sessiz kalan devlet yetkilileri kimin kimi nasıl seveceğine, kadınların nasıl yaşayacağına karar verebileceğini sanıyor! Ama kadın katliamlarını önleyemiyor. Şubat ayının ilk 15 gününde 23 kadın erkekler tarafından katledildi!
10 Şubat’ta Kader Balcı Tekirdağ Kapaklı’daki işyerinde Recep Ö. tarafından bıçaklanarak katledildi. Fail Recep Ö. daha önce babasını öldürdüğü için hapse girip serbest bırakılmış. Akıllardaki soru, “faile gerekli denetim ve tedavi sağlandı mı?” oldu.
10 Şubat’ta Şanlı Urfa Haliliye ilçesine bağlı Güneş Mahallesi'nde yaşayan Meryem Güneş imam nikâhlı olduğu Halil Kermeli tarafından pompalı tüfekle vurularak katledildi.
11 Şubat’ta Hatay Özerli Mahallesi'nde yaşayan Şule Yıldırım, imam nikâhlı eşi Ercan Y. tarafından çocuklarının gözleri önünde katledildi. Cani katil Şule Yıldırım’ı bıçakladıktan sonra boğazını kesti. Boğazı kesilmiş halde yerde kanlar içinde yatan kadın yapılan tüm müdahalelere rağmen hayatını kaybetti. Eşinin boğazını kestikten sonra kaçmaya çalışan Ercan Y. çevredekilerin de yardımı ile yakalanarak gözaltına alındı.
11 Şubat’ta İzmir Bergama’da Saime Ü. evli olduğu Baykent Ü. tarafından katledildi. İddiaya göre fail, mutfaktan aldığı ekmek bıçağıyla eşi Saime Ü.'ye saldırdı. Kaçmaya çalışan kadını evin kapısının önünde öldürdü. Katil eş, iki çocuğunu da yaraladı.
11 Şubat’ta İstanbul Fatih Yavuz Sultan Selim Mahallesinde yaşayan Melek Gürler evli olduğu Mahmut Gürler tarafından kömürlükte boğularak öldürdü. Cinayetin ardından iş yerine giden koca, yakınlarını arayarak eşine ulaşamadığını söyledi. Bunun üzerine eve giden yakınları genç kadının cansız bedenini buldu.
12 Şubat’ta Trabzon'un Çaykara ilçesinde bir yıllık evli Zeynep İkinci ve Kamil İkinci çifti evlerinde silahla vurulmuş olarak bulundu. İddiaya göre Kâmil İkinci Zeynep İkinci’yi başından vurduktan sonra intihar etti. Olayın cinayet mi yoksa intihar mı olduğu araştırılırken, polis ekipleri çiftin intihar ettiği şüphesi üzerinde duruyor.
14 Şubat’ta Samsun’un İlkadım ilçesinde yaşayan Mihrican Ekmenci, evli olduğu erkek Oğuz Taner Ekmenci tarafından boğazından bıçaklanarak katledildi. Sağlık ekiplerine haber veren Ekmenci, olay yerine gelen polisler tarafından gözaltına alındı, sorgusunun ardından da tutuklandı.
14 Şubat’ta Manisa'nın Alaşehir ilçesi Çarıktekke Mahallesi'nde yaşayan Raziye Özcan evli olduğu erkek Süleyman Özcan tarafından av tüfeği ile vurularak katledildi. Yine aynı adreste ikamet eden Karanfil Özcan torunu Hüseyin Özcan tarafından katledildi.
14 Şubat Diyarbakır Yenişehir ilçesi Yenişehir Mahallesi Lise 4. Sokak’ta kaldırımda yürüyen Gülistan Şaylemez’e arkasından yaklaşan erkek kardeşi tabanca ile ateş ederek saldırdı. Şaylemez, vücuduna isabet eden kurşunlarla yere yığılırken, saldırgan olay yerinden uzaklaştı. Olay yerine gelen sağlık ekiplerinin tüm çabasına rağmen Şaylemez, hayatını kaybetti.
14 Şubat’ta Kocaeli Şirinköy Mahallesi'nde ikamet eden Hacer Çetin ayrılmak istediğini belirtiği Halim E. tarafından tabanca ile vurularak katledildi.
14 Şubat’ta İstanbul Fatih’te yaşayan Fas uyruklu Samira Ikhadır, Suriye uyruklu İngiliz vatandaşı Majed A. tarafından boğazından bıçaklanarak öldürüldü. Yakalanan şüphelinin, Samira Ikhadır’ı öldürdükten sonra cansız bedenini videoya kaydederek arkadaşına gönderdiği tespit edildi.
15 Şubat’ta Şanlıurfa Ceylanpınar ilçesinde yaşayan Hatice Toğrul eşi Mehmet Toğrul tarafından tabanca ile vurularak katledildi.
15 Şubat’ta İzmir'in Konak ilçesinde yaşayan Sibel A. evinde boğazı kesik halde ölü bulundu. Katledilen kadının oğlu Oğuz A. olayla ilgili gözaltına alındı.
KADINA ŞİDDET
9 Şubat’ta İstanbul Esenyurt’ta Merve U.’yu sokak ortasında darp edip, hakaret eden Yusuf Uyanık serbest bırakıldı. Genç kadın adli makamlara şikâyette bulundu.
İŞ YERİNDE TACİZ VAR
Kadınlar sosyal medyadan seslerini duyurmaya ve taciz ifşalarına devam ediyor. PTT’nin en büyük yerleşkesi olan Hadımköy yerleşkesinde kadın işçileri taciz eden Saf ve Avrasya Şirket Sorumlusu Yakup Çapan’ın, çok sayıda kadın işçiyi taciz ettiği kadınlar tarafından teşhir edildi.
Evrensel gazetesinde yer alan habere göre Hakkâri İl Emniyet Müdürlüğü’ne bağlı Çevik Kuvvet Şube’de görevli Enes T. adlı polisin, emniyette çalışan sivil memur G.A.Ü.'ye tecavüz ettiği, cinsel saldırının G.A.Ü.’nün yaptığı suç duyurusu üzerine öğrenildiği belirtildi. 26 Ocak’ta “kahve içmek” bahanesiyle odasına gelen Enes T.'nin cinsel saldırısına maruz kalan G.A.Ü bir gün sonra bağlı olduğu birimin müdürüne olayı anlattı. Bunun üzerine bir polis eşliğinde hastaneye götürülen G.A.Ü., İl Emniyet Müdürlüğü’nde ifade vererek, Enes T. hakkında şikayetçi oldu. Polis memuru Enes T. görevden uzaklaştırıldı ve soruşturma başlatıldı.
TARİHTE GEÇEN HAFTA
9 Şubat 1940 tarihinde María Teresa Uribe, Kolombiya’da Pereira şehrinde doğdu. María Teresa Uribe ünlü bir sosyolog ve tarihçiydi. Kolombiya'daki şiddet, iç savaşlar, silahlı çatışma, yerinden edilme ve bölgesel farklılıkları konu alan çalışmalarıyla kamuoyunda dikkat çekti. 19 Nisan Hareketi (M-19) ile barış görüşmelerinde yuvarlak masa toplantılarının bir parçası ve seksenlerin sonunda anayasa reform sürecinin danışma heyetinin bir üyesiydi. 1973-2007 yılları arasında University of Antioquia'da profesör ve araştırmacı olarak görev yaptı. Bu dönemde Bölgesel Çalışmalar Enstitüsü ve Siyasal Araştırmalar Enstitüsü'nün ilk kadın araştırmacısı olarak yer aldı. Araştırma ve öğretime olan katkıları, onu ülkesinde İnsan Bilimleri alanındaki en önemli akademisyenlerden biri olarak öne çıkarıyor.
9 Şubat 1944 tarihinde Alice Walker Georgia Eatonton’da doğdu. Amerikalı yazar, şair, yayımcı ve feministtir. 1960'larda İnsan Hakları Hareketi içinde yer aldı ve Martin Luther King ile çalıştı. Walker'ın kendine özgü feminizm markası, beyaz olmayan kadınların savunuculuğunu içeriyordu. 1983'te Walker, In Search of Our Mothers' Gardens koleksiyonunda siyahi bir feminist veya renkli feminist anlamına gelecek şekilde kadıncı terimini icat etti. Terim, beyaz olmayan kadınları ve feminist hareketi "ırk, sınıf ve cinsiyet baskısının kesişme noktasında" birleştirmek için yapıldı. Walker, "'Kadıncılık' bize kendi sözümüzü veriyor." çünkü bu siyah kadınların ve toplumda karşılaştıkları sorunların bir söylemidir. Siyah kadınların endişelerini kendi entelektüel, fiziksel ve ruhsal perspektiflerinden ele almak için 1985 yılında Amerikan Din Akademisi ve İncil Edebiyatı Derneği'nde kadıncılık bir hareket olarak meyve verdi. 8 Mart 2003 Dünya Kadınlar Günü'nde Irak Savaşı'nın arifesinde Walker 26 kişiyle birlikte Beyaz Saray'ın önünde bir protesto sırasında polis hattını aştığı için tutuklandı. Birçok şiir, roman ve öykü yazdı. Ayrıca Mor Yıllar filmi, Alice Walker'ın Renklerden Mor adlı kitabından esinlenmiştir. Renklerden Mor adlı kitabıyla Pulitzer ödülüne layık görüldü.
9 Şubat 1945 tarihinde Mia Farrow doğdu. Asıl adı Maria de Lourdes Villiers-Farrow olan oyuncu, Roman Polanski yönetmenliğindeki Rosemary'nin Bebeği filmi ile “Umut Vadeden Yeni Kadın Oyuncu” dalında Altın Küre ödülünün sahibi oldu. Mia Farrow insan hakları ile ilgili uluslararası organizasyonlarda yer aldı, bir süreliğine UNICEF'in iyi niyet elçilini yapmıştı. www.miafarrow.org adlı sayfasında, fotoğrafları ve yazıları ile Darfur, Çad ve diğer bazı Orta Afrika ülkeleri ile ilgili faaliyetler hakkında insanları bilgilendirmekte ve bu sorunlu bölgelere yardım konusunda rehberlik yapmaya çalışmaktadır. Bu çalışmaları nedeniyle 2008 yılında Time dergisi tarafından dünyanın en etkili insanlarından biri seçilmiştir.
10 Şubat 1950 tarihinde komünistlik suçlamasıyla yargılanan üniversite öğretim üyeleri davası sona erdi Behice Boran üç ay hapis cezası aldı.
10 Şubat 1836 tarihinde Marie-Anne Paulze Lavoisier 78 yaşında vefat etti. Fransız kimyagerdir. Filojiston teorisi üzerine çalışmalar yapmış ve oksijeni keşfetmiştir.
10 Şubat 1891 tarihinde Sofya Kovalevskaya 41 yaşında vefat etti. İlk kadın Rus matematikçisidir. Analiz, diferansiyel denklemler ve mekanik alanlarına katkıda bulunmuştur. Kuzey Avrupa'da ilk kez profesörlük ünvanı alan kadın olarak tanınır. Ayrıca bilimsel bir dergide editör olarak çalışan ilk kadınlardandır.
10 Şubat 1958 tarihinde Nezihe Muhiddin 60 yaşında vefat etti. Düşünür, eylemci, gazeteci, yazar ve kadın hakları Osmanlı savunucusudur. Zamanın geleneklerine uygun olarak evde özel öğretmenlerden ders alarak eğitildi. Farsça ve Arapçanın yanı sıra Almanca ve Fransızca öğrendi. Çocukluğu II. Abdülhamit döneminde geçti. Çalışma hayatına yirmi yaşında, Kız Lisesi ile Kız Öğretmen Okulu’nda fen bilgisi öğretmeni olarak başladı, İttihat ve Terakki Kız Sanayi Mektebi Müdürü olarak eğitimcilik yaptı. Sabah ve İkdam gibi gazetelerde sosyoloji, psikoloji, pedagoji üzerine yazıları yazmaya başladı. Yine aynı yıllarda gazete ve dergilerde kadın eğitimi üzerine ve “terbiyeyi tedrisat” hakkında makaleleri yayımlandı.
1912 yılında Osmanlı Türk Hanımları Esirgeme Derneği’nin kuruluşunda yer aldı ve Genel Sekreterliğini üstlendi. Osmanlı kadın edebiyatının önemli yazarlarından ve kadın hakları hareketinin önderlerinden olan Nezihe Muhiddin, adını ilk kez 1912’de verdiği iktisat konferanslarıyla duyurdu. Yazar olduğu kadar bir kadın eylemci olarak da dikkat çekti. Dönemine göre oldukça ileri söylemiyle Osmanlı ve Cumhuriyet dönemleri kadın yazarları arasında öne çıktı. Öyküleri ile edebiyat ve sanat üzerine yazıları Edebiyat-ı Umumiye Mecmuasında yayımlandı. Yazıları ayrıca Kadın Yolu, Resimli Şark, Boğaziçi dergilerinde yer aldı.
Cumhuriyet’i ‘kadın hakları için uygun bir zemin’ olarak gördüğünden, Haziran 1923’te, daha Cumhuriyet ilân edilmeden kadınlara oy hakkı ve siyasal haklar talebiyle Kadınlar Halk Fırkası’nı kurdu. 1925’te Kadın Yolu dergisinin yayın yönetmenliğini üstlendi. İkinci Meşrutiyet’ten Cumhuriyet yıllarına kadar mücadeleyi bırakmayarak bir düşünür, eylemci, yazar, kadın hakları savunucusu oldu.
yaşamını konu alan romanlarında konak ailesi ve eski gelenekler, şiddetin kaynağı olarak ortaya çıkmaktadır. Ayrıca cinselliği de roman ve öykülerinde ele almaktaki cesur tavrıyla dikkat çekmiştir. Milliyetçilikle feminizm onun romanlarında iç içedir. Kahramanları, yaşadıkları dönemin koşullarını kusursuz biçimde yansıtmaktır. Kadın karakterler aracılığıyla Muhiddin’in feminist düşünce yapısından belirgin izler öne çıkmaktadır. Feminizm anlayışı son derece pragmatisttir. Feminizm anlayışının odağında vatandaşlık statüsü yatar: “Türk kadınının gayesi, Türk vatandaşı olmaktır” diyen yazar, kadın hakları konusunda kendisini ricacı olarak hissetmez. Kadınlara karşı da öğretici bir dil kullanır. Onun kadın kahramanları her yönden eğitilmelidir.
Başlıca eserleri arasında Şebab-ı Tebah, Benliğim Benimdir, Türk Kadını, Güzellik Kraliçesi, Bozkurt, Ateş Böcekleri, Bir Aşk Böyle Bitti, Çıplak Model, Avare Kadın, Bir Yaz Gecesiydi sayılabilir.
10 Şubat 1975 tarihinde Lige Clarke 33 yaşında vefat etti. Amerikalı LGBT hakları eylemcisi ve gazetecidir. Partneri Jack Nichols ile birlikte 1968 yılında bir gazetede "The Homosexual Citizen" ("Eşcinsel Vatandaş") köşesini oluşturup yazılar yazdı. Screw dergisinde yayımlanan "The Homosexual Citizen" köşesi, düzenli olarak yayımlanan LGBT'lere yönelik ilk köşeydi. Meksika’da faili meçhul cinayete kurban gitti. Cinayeti hala çözüme kavuşturulamadı.
11 Şubat 2015 tarihinde Üniversite öğrencisi Özgecan Aslan, tecavüze uğrayarak öldürüldü. Özgecan Aslan'ın üniversiteden eve dönmek için bindiği minibüste tecavüze maruz bırakılarak öldürülmesinin üzerinden 6 sene geçti. Olay Türkiye'de kadın hakları eylemlerine dönüştü. 11 Şubat Özgecan Aslan'ın ölümünden sonra, tüm toplum kadın cinayetlerine karşı Türkiye'yi ayağa kaldırdı, Özgecan milat oldu.
Sylvia Plath’ın en önemli ve meşhur kitabı 'Sırça Fanus' 1963'te Victoria Lucas ismiyle yayımlandı. Ancak yazarın ölümünün ardından kitap, gerçek yazarının ismiyle basıldı. Sırça Fanus; Sylvia Plath’in yaşamından izler taşıyan yarı otobiyografik bir romandır. Kitabın başkarakteri Esther Greenwood bir moda şirketinde burslu çalışmak için tıpkı Sylvia Plath gibi 19 yaşında New York’a gider. İki karakterin fazlasıyla benzer özelliği bulunmaktadır; ikisi de şairdir, ikisinin de babası 8 yaşında ölmüştür, ikisinin de bir erkek kardeşi vardır, ikisinin de ruh sağlığı zamanla bozulur. İntiharları bile paralel ilerleyen Sylvia Plath ile roman kahramanı Esther, yöntemler ve sıralama bakımından benzer ölüm girişimlerinde bulunurlar. Romanın yazı dili kırılgan, karamsar ve duygusaldır. Sırça Fanus romanı, birçok kişi tarafından ilk Amerikan feminist romanı olarak değerlendirilir.
12 Şubat 1861 tarihinde Lou Andreas-Salome doğdu. Rus asıllı bir psikanalist ve yazardır.
Zürih'te teoloji, felsefe ve sanat okudu. Nietzsche’nin bazı kitaplarına ilham kaynağı olduğu söylenir.Lou Andreas Salome 15 roman ve birçok felsefi, psikolojik çalışmaya imza atmıştır.
12 Şubat 1899 tarihinde Âdile Sultan 73 yaşında vefat etti. Türk Divan edebiyatı şairidir. Âdile Sultan sarayda çok iyi bir eğitim görmüştür. Yakınlarının ölümleri ile sarsılan Adile Sultan yoğun bir kedere gömülür, Nakşibendi tarikatına girer. Şiirleri Osmanlı tarihine tuttuğu ışık nedeniyle önemlidir. Adile Sultan Osmanlı hanedanından Divan tertip etmiş tek kadın şairdir. Aruzun yanı sıra hece ölçüsü ile şiirler yazmıştır. Şiirleri 1996'da "Adile Sultan Divanı" ismiyle yayımlanmıştır.
13 Şubat 1958 tarihinde Nilgün Marmara, İstanbul Moda'da doğdu. Liseyi Kadıköy Maarif Koleji'nde okudu. Üniversite hayatına İstanbul Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümünden başladı ancak siyasi sebeplerle burada devam edemeyip tekrar sınava girdi ve Boğaziçi Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı bölümünü kazandı. Okulu, "Sylvia Plath'in Şairliğinin İntiharı Bağlamında Analizi" tezi ile 1985'te bitirdi. Mezun olduktan sonra Marmaris'te bir tatil köyünde çalışmaya başladı. 13 Ekim 1987'de 29 yaşındayken kaldığı evin balkonundan atlayarak intihar etti. Nilgün Marmara’nın intihar etmediği, öldürüldüğü ve Nilgün Marmara'nın ölümünde eşi Kağan Önal'ın ihmali olduğu söylenmişti. Kağan Önal, kendisine yöneltilen suçlamaları kabul etmedi. Nilgün Marmara'nın ölümünün ardından basılan Kırmızı Kahverengi Defter isimli kitap büyük bir tartışma yarattı. Kitabın Marmara’nın günlüklerinden hazırlandığı söylense de bu günlüklerin tamamını yansıtmaması ve sadece yazarın karamsar havasının gösterilmesi tepki yarattı. Ölümünden sonra şiirleri Daktiloya Çekilmiş Şiirler adıyla kitaplaştırıldı.
13 Şubat 1943 tarihinde Neyyire Neyir 41 yaşında öldü. Türk tiyatro ve sinema oyuncusudur. Gerçek adı Münire Eyüp Ertuğrul’dur. Türk sinemasının ilk kadın oyuncularından birisidir. Türk tiyatrosunun öncülerinden olan Muhsin Ertuğrul'un eşidir. Profesyonel sanat hayatı, 1922 yılında Muhsin Ertuğrul yönetmenliğinde çevrilen Ateşten Gömlek filminde rol alarak başladı. Kezban rolünü canlandıracak bir Türk kadın oyuncu bulmak için verilen gazete ilanına başvuran tek kişi idi. Bu filmde aldığı rol sayesinde Bedia Muvahhit ile birlikte Türk sinemasının ilk kadın oyuncularından birisi oldu. 1922 yılında Şehir Tiyatrolarına giren sanatçı, sahneye ilk olarak Othello ile çıktı. Muhsin Ertuğrul'un 15 Şubat 1930'dan itibaren çıkarmaya başladığı Darülbedayi adlı dergide Rus edebiyatı ve tiyatrosu üstüne yazılar yazdı ve Münire Eyüp adıyla derginin yazı işleri müdürlüğünü üstlendi. Ölümüne kadar sürdüreceği bu görev sırasında Neyyire Neyir iki defa mahkemeye çıktı. 1941'den itibaren Muhsin Ertuğrul ile birlikte Perde ve Sahne dergisini çıkardı.
Rol aldığı bazı oyunlar, Othello, Hortlaklar, Aşkın Ölümü, Suç ve Ceza, Macbeth, Ayak Takımı Arasında, Yanlışlıklar Komedyası ve Bir Adam Yaratmak ’tır.
Yalnızlığın Hüznü şiirinden
Camın arkasında kar yağıyor
Bir el, yüreğimin sessizliğine
Hüzün tohumları ekiyor.
Sonumu böyle gördükten sonra
Saçların ağardı ey kar,
Ama yüreğime yağdın ne yazık
Mezarıma değil.
Bir fidan gibi titriyor gövdem
Yalnızlığın soğuğundan.
Süzülüyor kalbimin karanlığına
Yalnızlığın korkunçluğu
Artık içimi ısıtmıyorsun Aşk
Ey donmuş güneş
Gönlüm ümitsizlik çölü
Yorgunum, aşktan yorgun.
14 Şubat 1951 tarihinde İdil Biret, 10 yaşında Paris'teki ilk piyano resitalini verdi.
15 Şubat 1820 tarihinde Susan B. Anthony doğdu. Amerikalı kadın hakları savunucusu Susan Brownell Anthony, kadınlara oy hakkı tanınması için verilen mücadelenin ilk öncülerinden. 1892-1900 arasında Amerika Kadınlara Oy Hakkı Ulusal Derneği'nin başkanlığını yürütmüş, kadınlara oy hakkı tanıyan, Anayasanın 19. Ek Maddesi’ni sağlayan ortamın hazırlanmasına katkıda bulunmuştur. Kadın giyimi üzerindeki kısıtlamaları protesto etmek için bir süre kısa etek altına bol pantolon giyerek dolaştı, 1854'ten sonra kendini kararlı bir biçimde kölecilik karşıtı harekete adadı. Kadınlara erkeklerle eşit ücret verilmesi çağrısında bulunarak, New York Çalışan Kadınlar Derneği'nin kuruluşunda görev aldı.
15 Şubat 1946 tarihinde Zeynep Oral İstanbul'da dünyaya geldi. İzmir Amerikan Kız Lisesi ve Paris Yüksek Gazetecilik okullarından mezun oldu. 1968-2001 yılları arası Milliyet gazetesinde yazdı. 1972 yılında Milliyet Sanat Dergisi'nin kurucuları arasında yer aldı. Gazetecilik yaşamında insan hakları, kadın sorunları, gezi yazıları, araştırma dizi ve seri röportaj dallarında ödülleri vardır. 15 kitap yazmıştır.
