Sol Yayınları'nın kurucusu Muzaffer İlhan Erdost hayata veda etti

25 Şubat 2020
Sol Yayınları'nın kurucusu Muzaffer İlhan Erdost hayata veda etti

Sol Yayınları'nın kurucusu ve Mamak Cezaevi’nde öldürülen yayıncı İlhan Erdost'un ağabeyi Muzaffer İlhan Erdost, tedavi gördüğü Ankara Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde yaşamını yitirdi. 

12 Eylül 1980 faşist darbesinin akabinde kasım ayı içinde kardeşi Onur Yayınları sahibi İlhan Erdost'la birlikte tutuklandı. İşkenceci Alb. Raci Tetik'in yönetimindeki Mamak Cezaevi’nde yanıbaşında İlhan'ı öldürdüler.. Muzaffer Erdost, kardeşi İlhan’ın katlinden sonra adını kendi adına eklemiş ve Muzaffer İlhan Erdost adını yazı ve kitaplarında kullanmaya başlamıştı.

Muzaffer İlhan Erdost, Sol ve Onur Yayınları yönetmenliği yapan oğlu Barışta Edost'u da 2012'de kaybetmişti. Erdost ailesi, kardeş İlhan, oğul Barışta faşizme inat marksist klasikleri yayınlama kararlılığını sürdürmekten vazgeçmediler. İlhan bu yolda katledildi. Barışta kansere yenik düştü. Son olarak Barışta'dan bayrağı Suları Erdost almıştı.

MUZAFFER İLHAN ERDOST KİMDİR? 

18 Eylül 1931’de Tokat Artova’da doğan Muzaffer İhan Erdost, öğrenimini Sivas ve Çorum’da tamamladı. Erdost, lise ikinci sınıftayken Sivas’ta çıkan “Ülke” adlı gazetede, Kemalettin Kamu ile ilgili bir incelemeyi yayımlayarak yazarlık yaşamına başladı. Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi mezunu olan Erdost'un “Seçilmiş Hikâyeler”, “Ufuklar” “Yücel” dergilerinde öyküleri, şiirleri ve yazıları yayımlandı.

Erdost, 1950’den başlayarak şiir, öykü, deneme ve eleştiriler yazdı. Evrim (1953- 54), Pazar Postası (1957-59), Ülke (1960), dergilerinde yazı işleri müdürlüğü ve yayın yönetmenliği de yapan Erdost, Ulus gazetesinde de çalıştı. Şiirde Garip Akımı'ndan sonra ortaya çıkan İkinci Yeni akımının isim babasıdır.

1965 yılında kurduğu Sol Yayınları’nı, Türk Ceza Yasası’nın 142. maddesine aykırı eylemde bulunmaktan hüküm giydiği 1971 yılına kadar yönetti. 1971’de 142. maddeye aykırı eylemde bulunmaktan 37.5 yıl mahkumiyet alan Erdost, genel af yasasından yararlanarak cezaevinden çıktı.

Erdost, Dev-Genç ve MDD hareketinin teorik yayını konumundaki Aydınlık Sosyalist Dergi'nin (Kırmızı Aydınlık) de önde gelen yazarları arasındaydı. Beyaz Aydınlıkçıların (PDA, Perinçek grubu)  'Milli Demokratik Devrim'in ilk dört aşamasını radikal kemalistlerin öncülüğüne' bırakan darbeci ve sağ oportunizme karşı Mihri Belli ve Mahir Çayan'la ayni konumda tavır aldı.

1986'da kurulan İnsan Hakları Derneği'nin Ankara Şubesi Başkanlığını yaptı. İlhanilhan Kitabevi’ni işleten Erdost, aynı zamanda Türkiye İnsan Hakları Vakfı ve Türkiye İnsan Hakları Kurumu kurucu üyesiydi.

Erdost’un yazıları Son Havadis, Cumhuriyet gazeteleri ile Hisar, Açık Oturum, Kaynak, Mavi, Yön, Türk Solu, Dost Ülke, Papirüs, Türkiye Yazıları, Edebiyat ve Eleştiri gibi dergilerde yayımlandı. !2 Eylül 1980 darbesinden önce Vahap Erdoğdu ile birlikte araştırma inceleme dergisi Ülke'yi çıkardı. Yazıları ağırlıkla faşizmin analizi üzerindeydi.

Erdost kardeşler, sahibi oldukları ve tasfiye halinde olan İlkyaz Basımevi’nde, “çok sayıda yasak yayın” bulunduğu iddiasıyla 7 Kasım 1980 günü Sıkıyönetim Komutanının emriyle gözaltına alınıp, kontrgerillacı-işkenceci albay Raci Terik'in komutasındaki Mamak Askeri Cezaevi’ne götürüldü. İlhan Erdost ve ağabeyi Muzaffer Erdost götürüldükleri Mamak’ta bir bloktan bir başka bloğa nakilleri sırasında, araca bindirilmeden, araç içerisinde ve araçtan indirildikten sonra dört kere dövdürüldüler, koğuşa alındıktan birkaç dakika sonra da İlhan Erdost hayatını kaybetti.

Erdost ailesi, Sıkıyönetim Komutanlığı Askeri Mahkemesi'ne dava açmış, yapılan yargılama sonucu önce ağır hapis cezalarına çarptırılan sanıklara, daha sonra Askeri Yargıtay tarafından kararın bozulması sonucu 6 ay hapis cezası verildi. Muzaffer İlhan Erdost ve avukatları Nevzat Helvacı'ya Askeri Yargıtay'da bir hakim yarbay tarafından "Bu davada biz askeri savcılık olarak elimizden geleni yaptık, ama bu iş yukarıdan kotarıldı" sözleri söylenmişti.

İlhan ve Barışta Erdost anıldı
Kardeşi İlhan ve oğul Barışta'nın mezaları başında

İNCELEME-ARAŞTIRMA-ELEŞTİRİ

“Türkiye Sosyalizmi” ve Sosyalizm (1969),
Türkiye Üzerine Notlar (1970),
Bilim ile Yazın Arasında (1984),
Osmanlı İmparatorluğu’nda Mülkiyet İlişkileri (1984),
Şemdinli Röportajı (1987),
Kapitalizm ve Tarım (1984),
Demokrasi ve “Demokrasi” (1989),
Adam İçin Türevler (Eskiz, 1990),
Ulus, Uluslaşma, Demokratikleşme (1991),
Bir Fotoğrafta Alt Yazı / İki 7 Kasım (1991),
Üç Şair / Nazım Hikmet, Cemal Süreyya, Ahmet Arif (1994),
Kanı Kanla Yıkamak-İnsan Hakları ve Türkiye (1994),
Faşizm ve Türkiye 1977 - 1980 (1995),
Türkiye’nin Yeni-Sevr’e Zorlanması Odağında Üç Sivas (1996),
İkinci Yeni Yazıları (1997),
Küreselleşme ve Osmanlı Devlet Modeli Makasında Türkiye (1998),
Yeni Dünya Düzenine Zorlanması Odağında Türkiye (1999),
Pandora’nın Bir Başka ‘Kutusu’ (2000),
Türkiye'nin Kararan Fotoğrafları (2003),
12 Eylül Turkaları (2004),
Azınlıklar Sorunu (2005),
Sosyalizmi Seviyorum (2007),
Türkiye 2009 (2009).

DERLEME

İlhan İlhan (Kardeşi İlhan Erdost hakkında yazılar ve şiirler, 1983)

ŞİİR

Havada Kalan Güvercin (1990)

ÖYKÜ

Ey Karanlık Mavi Güneş (1990)

ANLATI

Onu Anlat İşte (1989) 

ANALİZ

ANALİZFaşizm ve İç Savaş

Faşizm ve İç SavaşErdoğan- Bahçeli ikilisinin ya da Cumhur ittifakının ülkede iç savaşı da göze…