ABD ile İran arasındaki gerilimi değerlendiren Ortadoğu uzmanı İslam Özkan, saldırıların çeşitleneceğini söylerken, hukukun ve klasik düşünce kalıplarının yok sayıldığı bir dönemden geçildiğine belirten gazeteci Hüsnü Mahalli ise, “Bölgede her an her şey olabilir” dedi.
İran Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı Kudüs Güçleri Komutanı Kasım Süleymani ile Irak’taki milis örgütlenmeleri Haşd-i Şabi’nin iki numaralı ismi Ebu Mehdi el Mühendis’in ABD tarafından öldürülmesinin ardından gözler İran’ın nasıl bir misilleme eylemi yapacağına çevrilmişti. İran gece saatlerinde ABD’nin Bağdat ve Erbil’deki üslerine 22 balistik füze atarak saldırdı. Tahran yönetimi bombardımanda 80 askerin öldüğünü açıklarken, Washington’dan henüz bir açıklama gelmedi. İran’ın bu saldırısının ardından bölgedeki gerilim daha da arttı.
Yaşanan gelişmeleri Ortadoğu uzmanı İslam Özkan ve gazeteci-yazar Hüsnü Mahalli Mezepotamya Ajansına değerlendirdi.
ABD askeri üslerine yapılan saldırılarının bölgedeki gerilimi artırdığını belirten İslam Özkan, İran yetkililerinin saldırının ardından yaptıkları açıklamalarla gerilimin daha da tırmandıracağını söyledi. Özkan, “İran Dışişleri Bakan Cevad Zarif, yapılan bu misilleme saldırısının uluslararası hukuka uygun bir şekilde yapıldığını ve savunma hakkını kullandıklarını söyledi. İran’ın diplomasi, askeri vs. bütün imkanlarını harekete geçirdiği görülüyor” dedi.
‘SALDIRILAR ÇEŞİTLENEREK DEVAM EDECEKTİR’
ABD’nin küresel, İran’ın da bölgesel bir güç olduğunu vurgulayan Özkan, ABD ve İran arasında askeri anlamda orantısız bir güç olduğuna işaret ederek, İran’ın fazla gücü olmamasına rağmen siber saldırılar da gerçekleştirebileceği uyarısında bulundu.
Bu anlamda saldırıların tek odaklı yerine çeşitlenerek devam edebileceğine işaret eden Özkan, “Güçler arasında bir orantısızlık var ama İran’ın da kendine has intikam yöntemleri var. ABD’yi zor durumda bırakacak eylem tarzları yapabilir. ABD’nin bu saldırıda ciddi bir kayıp verdiğini düşünmüyorum. Bu anlamda İran’ın bu saldırısı sembolik bir saldırı olarak okunabilir” diye belirtti.
‘POMPEO SORUMLU TUTULUYOR’
Özkan, İran’la süren gerilim konusunda ABD’nin iç kamuoyunda da ciddi görüş ayrılıkları olduğunu dile getirdi. Olayların bu aşamaya gelmesinde ise, başta ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve yönetiminde bulunduğu Başkan Donald Trump’ın sorumlu tutulduğunu ifade etti.
Bu anlamda saldırı sonrasında ABD’nin hasarları asgari düzeyde ise misilleme yapma olasılığının azalacağını, İran’ın öfkesinin geçmesinin bekleneceğini söyleyen Özkan, saldırının hasarının yüksek olması halinde ise, ABD’nin misilleme eylemi yapacağını kaydetti.
‘KONTROL ALINAMAZ BİR HAL ALIR’
Bölgenin yeterince gergin olmasından dolayı bölgede bulunan devletlerin ve aktörlerin ateşe benzinle gitmek yerine mevcut gerginliği azaltmak istediğini sözlerine ekleyen Özkan, son olarak şunları söyledi: “Türkiye gibi ortada olduğu düşünülen bazı ülkeler dışında Ortadoğu’da saflar üç aşağı beş yukarı belli. Savaşın çapı ve ekseni büyürse, elbette bu ülkeler bu çatışmanın bir tarafı olmaya zorlanacaktır. Ama o son noktaya (last point) gelme aşamasına kadar çatışan güçler bölge devletlerinin sağduyulu yaklaşımlarını anlayışla karşılayacaktır. Eğer son noktada devletler gerginliğe dahil olursa, çatışmalar Hürmüz Boğazı’na yayılacak. Burada gerçekleşecek bir çatışma dünyadaki enerji kaynaklarının akışına çok büyük bir darbe alacaktır ve kontrol altına alınamaz bir duruma yol açacaktır.”
‘İRAN’IN SALDIRALARI DEVAM EDECEKTİR’
Gazeteci-yazar Hüsnü Mahalli ise, hedef alınan ABD üslerinin ardından İranlı yetkililerin yaptıkları açıklamalar doğrultusunda saldırıların devam edeceği öngörüsünde bulundu.
İran’ın bu tepkisinin sadece bir başlangıç olduğunu belirten Mahalli, “ABD bir misilleme eylemi yapmadan İran saldırılarını devam ettirecektir. Neden mi? Çünkü İran, Süleymani kaybına denk bir kayıp verdirmemiş olabilir” diye ifade etti.
‘FEDERE KÜRDİSTAN YÖNETİMİNE MESAJ’
Erbil’deki ABD üssüne atılan 5 balistik füzenin Irak Federe Kürdistan Yönetimi’ne bir mesaj taşıma ihtimalinin olduğunu dile getiren Mahalli, “İran, Kürdistan bölgesinde çok etkindir. İsterse Kürdistan bölgesini karıştırabilir. Eğer bir mesaj olarak füze atılmışsa, Federe Kürdistan Yönetimi’ne ‘ona göre tavır geliştir’ denildi” değerlendirmesinde bulundu.
‘KÜRECİK ÜSSÜ’
Mahalli, bölgede bulunan bütün ABD üslerinin İran’ın hedefinde olabileceğini belirterek, Kürecik üssüne de işaret etti.
Mahalli, “Kürecik bu anlamda kullanılmışsa ki teknik olarak kullanılmış olması çok yüksektir Kürecik üssü Arap Baharı sonrasında bölgede bulunan ABD ve İsrail’e yönelecek İran füzelerine karşı uyarma amacıyla kuruldu. Kürecik’in kurulmasının tek amacı budur. İran yetkililerinin daha önce yaptıkları açıklamalar göz önüne alındığında, Kürecik üssü dahil bölgedeki bütün ABD üsleri hedefte” diye konuştu.
‘HER AN HER ŞEY OLABİLİR’
Suikastın ardından uluslararası hukuk ve klasik düşünce kalıplarının ilga edildiğine dikkat çeken Mahalli, Erdoğan’ın Süleymani suikastı sonrasında İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’yi arayıp başsağlığı dileyip, ‘şehit’ kavramını kullanırken, Erdoğan’ın desteklediği Suriye Milli Ordusu’nun (SMO) ise suikastı kutlamasını örnek gösterdi.
Hukukun ve klasik düşünce yapılarının anlam yitirdiği böyle bir süreçte bölgede kısa vadede çelişkili durumların ve farklı gelişmelerin yaşanabileceğini kaydeden Mahalli, 2020 yılının başlarında gelişen olayların genel olarak kötü bir yıl olacağının göstergesi olduğunun altını çizdi.
Mahalli, “Trump deli bir adam. Böyle bir adamdan her saniye her dakika her tavır beklenebilir. Bu suikast çok önemli olaydı. Bölgede her an her şey olabilir” uyarısında bulundu.
