Üniversiteli İşsizler

Gülüzar Özev

15 Aralık 2020
Üniversiteli İşsizler

'İşsizlik her daim korkulu rüyası olmuştur insanlığın, oysa çaresi çok kolaydır. Esas neden tabiat ananın bolca sunduğu nimetlerin hakça paylaşılmamasıdır. Yoksulluksa, bu belanın ikiz kardeşidir.'

“«Babam neden kapattı dükkanını?

Ve fabrika benzemiyor babamın dükkanına»

                                              diye düşündü

                                              16 yaşında.

«Gündeliğim artar mı?» diye düşündü

                          20 yaşında.

«Babam ellisinde öldü,

ben de böyle tez mi öleceğim?»

                          diye düşündü

                          21 yaşındayken.

«İşsiz kalırsam«diye düşündü

                          22 yaşında. «İşsiz kalırsam» diye düşündü

                          23 yaşında. «işsiz kalırsam» diye düşündü

                          24 yaşında.

Ve zaman zaman işsiz kalarak

«İşsiz kalırsam» diye düşündü

                          50 yaşına kadar.

51 yaşında «İhtiyarladım.» dedi

                          «babamdan bir yıl fazla yaşadım.»

Şimdi 52 yaşındadır.

İşsizdir.”

İşsizlik; kanayan derin bir yara, iyileşemeyen hastalık, şifa bulamayan dert. Baksanıza Nazım usta yetmiş yıl öncesinden, nasıl da bugünü anlatır gibi yazmış … 'İşsizlik her daim korkulu rüyası olmuştur insanlığın, oysa çaresi çok kolaydır. Esas neden tabiat ananın bolca sunduğu nimetlerin hakça paylaşılmamasıdır. Yoksulluksa, bu belanın ikiz kardeşidir.'

Sanmayın sakın işsizlik bu yüzyılın sorunu. O geçmiş yüzyılların da iflah olmaz derdidir.  Sadece ülkemizin değil tüm Dünyamızın. İşsizlik eski zamanlarda, şimdiki kadar görünür değildi. Toprak gizliyordu avarenin halini. Ama yoksulluk ve açlık, dünyanın birçok yerinde çok canlar yakmıştı. Bu yüzden tarihte açlığa karşı nice nice isyanlar yaşanmıştır. Baba İlyas İsyanı, Celali İsyanları, Şeyh Bedrettin İsyanı, Pir Sultan Abdal İsyanı… Bu başkaldırılar topraklarımızda yaşanan isyanlardan sadece bir kaçıdır. Prof. Mustafa Akdağ; Celali İsyanları “isimli kitabında öğrenci ayaklanmalarından bahseder. 16.yüzyılda Kanuni döneminde medrese öğrencilerinin isyanlarını uzun uzun anlatır. Medresede eğitim gören öğrenciler işsiz kaldıkları için Osmanlıya karşı ayaklanmışlardır. Zamanla bu ayaklanmaya halk da katılmış ve hareket Anadolu’da iç savaşa dönüşmüştür. Bu bilgiler sizlere tanıdık geliyor mu sayın okuyucular?  Gezi eylemi de yoksulluğa, işsizliğe, baskıya ve zulme karşı çıkmış öğrenci ağırlıklı halk hareketi değil miydi?    

Kazasker, bilgin, filozof Şeyh Bedrettin hareketi de gençlerimizin bilmesi gereken tarihi bir olaydır.

•Aydın’ın Ortaklar ilçesinde 1415 yılında halk ayaklanması gerçekleşir. Ürettiklerinin tamamını vergi memuruna vermek zorunda kalan köylü tepki gösterir. Yoksulluktan bitap düşmüşlerdir. Öyle ki;  açlıktan at ölüleri, fare yemişlerdir. Köylüler bu duruma tepki göstererek buğday hasatlarını Osmanlı’ya vermezler. Ürettiklerini kendi aralarında, hakça, adilce paylaşırlar. Ortaklar halkı bir süre için  refah ve bolluk bereket içinde yaşar. Bugün Aydın’ın bu ilçesinin

“Ortaklar” olarak geçmesi o zamanlardan kalmadır. Ortak üretip ortak tüketmeleri nedeniyledir. Maalesef bu güzel düzen çok sürmez.  Osmanlı askeri halkın üzerine saldırır. Lideri Şeyh Bedrettin’i yakalar. Yargılanmak üzere kadıların karşısına çıkan Şeyh Bedrettin Der ki;

Gök kimin?

Kadılar cevap verir “Allah’ın“

Yer kimin?

Kadılar der “Allah’ın”

Bu ağaçlar, dereler, toprak, ekin kimin?

Kadılar söyler “Allahın”

“Öyleyse niye bizden bütün bunları alıyorsunuz, ektiğimize biçtiğimize sahip çıkıyorsunuz. Mülk Allah’ın emek bizimse ,tüketmek bizim hakkımız değil mi?” Verilen cevap idam kararı olmuştur. O zamanın düzmece mahkemesi pekala bilir Şeyh Bedrettin’in haklı ve suçsuz olduğunu. Lakin işlerine gelmez adaletli karar vermeleri. Sömürünün devam etmesi için katli vaciptir büyük Şeyhin.

Şeyh Bedrettin, darağacına gider

 ama efsane olur çağlar boyu dillerde . Şiirlenir Nazım Hikmet’le.  

Hep bir ağızdan türkü söyleyip

hep beraber sulardan çekmek ağı,

demiri oya gibi işleyip hep beraber,

hep beraber sürebilmek toprağı,

ballı incirleri hep beraber yiyebilmek,

yârin yanağından gayri her şeyde

her yerde

hep beraber!

diyebilmek

için

on binler verdi sekiz binini..

Yenildiler.

Şeyh Bedrettin’in idam edilmesi ise şöyle ağıtlanır:

Yağmur çiseliyor,

korkarak

yavaş sesle

bir ihanet konuşması gibi.

Yağmur çiseliyor,

beyaz ve çıplak mürtet ayaklarının

ıslak ve karanlık toprağın üstünde koşması gibi.

Yağmur çiseliyor.

Serez’in esnaf çarşısında,

bir bakırcı dükkânının karşısında

Bedreddin’im bir ağaca asılı.

Yağmur çiseliyor.

Gecenin geç ve yıldızsız bir saatidir.

Ve yağmurda ıslanan

yapraksız bir dalda sallanan Şeyhimin

çırılçıplak etidir.

Yağmur çiseliyor.

Serez çarşısı dilsiz,

Serez çarşısı kör.

Havada konuşmamanın, görmemenin kahrolası hüznü

Ve Serez çarşısı kapatmış elleriyle yüzünü.

 

1400’lü yıllarda yaşanan bu acı hikaye, üzülerek söylüyorum ki, gelecekte var olacak gençlerin de başına gelecektir. Çünkü, ileriki yıllarda yaşanacak yoksulluk acısı kendini bugünkünden daha fazla hissettirecektir. Kentleşmenin artması ile köylerden gelen gıdaların gelmesi son bulacak, beslenme sorunu dağ gibi büyüyecektir. Ülkemizde milyonlarca üniversite mezununun yüzde 42’si uzun süre iş bulamıyor. Bir yıl içinde iş bulanların oranı ise, yüzde on seviyelerinde.

Şair Hasan Hüseyin Korkmazgil’in dediği gibi;

Eti geçti, duydun mu?

Bıçak kemikte.

İşsizlik çığ gibi büyümektedir. Her yıl üniversitelerden mezun olan milyonlarca genç insanın, umutları dahi ellerinden alınmıştır. Bu kitlenin dörtte biri işsizdir. Ses verelim şimdi üniversite mezunu Onur’a; 

“Mühendislik hatırı sayılır bir meslekti, abim inşaat kalfası olduğu için ben de inşaat mühendisi olmak istedim. Yalnız istemekle olmuyordu. Çok çalışmam ve çok da para harcamam gerekiyordu. Ben de para ne gezer, öğrenciyim sonuçta. Neyse ki abim imdadıma yetişti. Dershane paramı, kitap paramı, yol paramı hepsini karşıladı. Ben de elimden geleni yapıyordum. Üniversite imtihanından önceki bir yıl, bana ölü bir sene gibi geldi. Okul, dershane, ev üçgeninde dolap beygiri gibi dönüyordum. Problem çözmekten, paragraf okumaktan bitap düşmüştüm. Artık nereye baksam test soruları ve cevap şıklarını görüyordum. Rüyamda imtihanı kaçırma kabusuna yakalanıyordum. Öyle böyle derken; o gün geldi sınava girdim ve sınavı kazandım. Okuyacağım üniversiteyi bitireceğim, büyük inşaat firmalarında iyi bir maaşla mesleğimi icra edecektim. Okulunu bitirince ne olacaksın diyenlere, alnımı gere gere “inşaat mühendisi” olacağım diyordum. Dört yıl çabuk geçti, iyi bir derece ile mezun oldum. Sıra abime ve anneme olan vaatlerimi yerine getirmekti. Fakat heyhat! Çaldığım tüm kapılardan eli boş dönüyordum. Tecrübesizsin deyip beni başlarından savıyorlardı. Ne olmuştu hayallerime. Onca yıl bana hep umut mu satmışlardı. Lise ve üniversite yıllarımda binlerce lira para harcanmış, ama şimdi üç bin lira asgari ücretle iş bulamaz olmuş. takım elbiseli, beyaz gömlekli, kravatlı mühendislikten “ne iş olsa yaparım abi” ye düşmüştüm. Baktım olacak gibi değil, iki senedir iş bulamıyorum, iş alanımı değiştirdim. Garsonluğa başladım. Anneme, abime, çevreme mahcubiyetim ise içimde bir yara olarak kaldı.“ 

Şair Orhan Seyfi Orhon’un dediği gibi. 

“Dünya döndükçe

Umut fakirin ekmeği

Ye Memet ye

Ye Memet ye! …” 

İşsizlik aslında, patronun işine gelen bir olgudur. Çalıştırdığı bir işçiye karşılık, dışarda bir başka işsizin beklediğini bilmesi; daha az ücret vermesine fırsat verecektir. İşveren; işsizlik oranına ah vah çekme pozundayken, gerçekte karını artıran bu duruma sevinecektir. Oysa eşit paylaşım olsa, öğretmeni, doktoru, hemşiresi, avukatı, savcısı, mühendisi bol memlekette, sağlık ve eğitime paralı ve ulaşılmaz olmayacak. Bolluk içinde yüzen güzel yurdumda Nazım’ın dediği gibi yalanlar cirit atmayacaktır.

Ve insanlar,

ah, benim insanlarım,

yalanla besliyorlar sizi, halbuki açsınız, etle, ekmekle beslenmeye muhtaçsınız.

Ve beyaz bir sofrada bir kere bile yemek yemeden doyasıya,

göçüp gidersiniz bu her dalı yemiş dolu dünyadan.

Gelin şimdi Nurten arkadaşımızın sesine kulak verelim; “Çok güzel resim yapardım ilkokuldayken. Öğretmenim yaptığım resimleri tahtaya asar diğer sınıflara gösterirdi. Hatta bir keresinde; okulda resim yarışması olmuştu da ben birinci olmuştum. Liseye gelince resim derslerimiz azaldı. Yerine; matematik, fizik, kimyaya ağırlık verildi. Resim karın doyurmuyordu madem, ben de o zaman başka meslek seçeyim dedim kendi kendime. Bıraktım fırçaları, boyaları ve de hayallerimi; çöktüm test kitaplarının başına. Yıllar yılı emek verdim avukat olmak için. Doğduğum yerden, doymayı umut ettiğim yere taşındım.  Nihayet avukat oldum. Şimdi iş arıyorum. KPS’ye girdim; benim kadar başarılı olmayanların işe girdiğini gördüm. Torpilim yok ki iş bulayım. Bir seneden fazladır boştayım. Ailem yanımda olmadığı için yalnız yaşıyorum. Onların yardımı ile ihtiyaçlarımı karşılıyorum. Her sabah yavan bir kahvaltı yapıyor, akbilim biter korkusuyla iş aramaya gidiyorum. Bir arkadaşımla dışarıda çay içecek param yok. AVM’lere gitmiyorum. Gitsem ne olacak bir çorap bile alamadıktan sonra. Kendimi işe yaramaz, değersiz, yalnız hissediyorum. Geceleri çoğu kez ağlıyorum. Ümitlerim tükeniyor. Bu dünyada yaşamanın bedeli bu kadar ağır olmamalı. 

Yaşamak ki senin En doğal hakkın bebek

Gün gelir bir gün suç olur, Suç olur ki büyük. 

Hasan Hüseyin Korkmazgil’in dediği gibi gençlik mutsuz, gençlik umutsuz, derin bir girdap içinde. Öyle ki şarkılara konu olmuş karanlık halleri. Dolu Kadehi Ters Tut Müzik grubunun “karanlık” isimli albümünde, gençlik bakın nasıl sitemde bulunuyor yaşama …

Ey protest halkım!

Bana ne yaptın?

İçinizden hiçbirinize ait hissedemiyorum

Davanıza davam diyemiyorum

Bilemiyorum, sorun bende mi? Ne yapsam kendimi?

Anlatsam derdimi

Her yer karanlık. Yarından umudum yok

Aslında sorum çok ve cevaplar sayfalar dolusu önümde

Ne kadar görmek istesem de gözümle

Her yer karanlık… Her yer karanlık

Hiç ışık yok

 

Ne yaptıysam olmadı, hep haksızdım

Söylemlerim pek çokları için tatsızdı

Arkamda Titanlar olsa da fark etmez

Onların gözünde ben hep dayanaksızdım

Konuştukça gözlerinde düşüyorum

N’olur ört üstümü anne, çok üşüyorum

Delirtiyor beni insanların gamsızlığı

Ne olacak da bitecek bu yalnızlığım?

 

Her yer karanlık. Yarından umudum yok

Aslında sorum çok ve cevaplar sayfalar dolusu önümde

Ne kadar görmek istesem de gözümle

Her yer karanlık… Her yer karanlık

Hiç ışık yok

Her tepenin bir düzlüğü, her inişin bir çıkışı, her karanlığın bir aydınlığı vardır. Yoksa dünya nasıl dönerdi. Dünyanın treni 1917'ye geldiğinde; işsizlik sorunu büyük ölçüde giderilmişti. Ancak; tren yeni yola çıktığı için menzile henüz ulaşamadı. İnsanlık şüphesiz iyi ve aydınlık günlere gebedir. Yeter ki gençler biz demeyi ve örgütlenmeyi bilsin.

 

 

 

Yazarın Dİğer Yazıları

  1. Tanrıça Demeter ve Akbelen
    ''Doymak bilmeyen, en sonunda kendi etini yiyerek geberen Kral Ersiton şimdi Muğla Akbelen’de geziniyor. Zalimliğinden bir gram bile kaybetmeden. Akbelen halkı ormanını korumak için direniyor. Limak firması eli silahlı askerleri,…
  2. Örgütlü Mücadelenin Gücü
    ''Daha önce emekli olabilecekler için prim sayısı 5000 gündü.  Kanun taslağı böyle hazırlanmıştı. Ancak 6 Şubattaki büyük Güneydoğu depreminin sonrasında hükümet gün sayısını birden 5975 güne çıkarttı.'' Vatandaşın emeklilik geliri…
  3. Göçebe toplumlardan bugüne Göçler
    İnsanlığın ilk eylemidir yürüyüş.  Dört ayak üstünde ilerleyen Homo erectusun,  ayağa kalkarak yürümesiyle başlar uygarlık yolculuğu. Antropolog Marvin Harris’in dediği gibi “ilkin ayak vardı”. Büyük göçün,  günümüzden iki milyon yıl…
  4. Deprem!
    Deprem!
    19 Şubat 2023
    Cellat kürsüde ikiyüzlüce konuşurken, müjde verircesine imar affı diye naralar atılırken, aslında sunulan halkın toplu cenaze namazı davetiyesiydi. İnsanlığının doğa olayları içinde en baş edemediği bir felakettir deprem. İlk çağlarda,…
  5. Serol Teber
    Serol Teber
    25 Ocak 2023
    ''Yeniçağ insanı sorunları kozmik güçlerin yardımıyla çözebileceğine inanıyor, rüya yorumları, fal baktırma, ruh çağırmayla ilgileniyor, bitkisel beslenmeye çalışıyor, arınma dansları yapıyor. Siyasete karşı ilgisiz. Yeşillikler içinde küçücük evinde sakin doğayla…
  6. Mahsa Amini ve Mücadeleci tüm kadınlara
    Bugün İran’da Mahsa Amani’nin öldürülmesi birkaç vicdansız polisin işi değildir. Kanunlar, töreler, gelenekler, dikta rejimi ve ataerkil sistem işbirliği etmiştir. Tıpkı Medusa söylencesindeki gibi. Ama ne mutlu ki Mahsa Amani’nin…
  7. Spartaküs ve Zenci İSyanı
    ‘’Tanrı herkesi hür yarattı, doğa kimseyi köle yapmamıştır.’’ (Alkidamas) Köle ayaklanması denilince ilk akla gelen şüphesiz Spartaküs’tür. Roma dönemine ait olan bu köle isyanını herkes bilir de İslamiyet dönemine ait…
  8. Rıza Şehri
    Rıza Şehri
    29 Nisan 2022
    ''Rıza Şehri’nde ortak paylaşım vardır. Kimse ihtiyacından fazlasını almaz. Zengin fakir ayrımı yoktur. Kapılar kilitlenmez, para kullanılmaz. Paranın yerine değiş tokuş esastır. Birlikte üretilir, birlikte tüketilir.'' Her yerde ve hep…
  9. Baharın Mitosları
    Baharın Mitosları
    28 Mart 2022
    Dünyanın birçok ülkesinde her yıl Newroz bayramı kutlanır. Bizim ülkemizde özellikle doğu illerinde baharın gelişini karşılamak için şenlikler, ritüeller yapılır. Newroz bahar bayramı olmakla beraber politik bir anlamda taşır. Nasıl taşımasın…
  10. cam tavan etkisi
    cam tavan etkisi
    3 Mart 2022
    “Cam ifadesi, engellerin açıkça görülemeyen ve aşılamayan niteliğini vurgulamaktadır. Cam tavan, görülmeyen azınlıkları ve kadınları, yetenekleri ve başarılarını göz önüne almadan şirketin üst basamaklarına çıkmaktan alıkoyan kırılmaz engel“ olarak tanımlanır.**…
  11. Mitoloji öğretiyor
    Mitoloji öğretiyor
    23 Şubat 2022
    Binlerce yıl öncesinden beri var olagelen, masallar, söylenceler, mitler bugün hala fırından yeni çıkmış sıcak ekmek tazeliğinde konuşuluyorsa  bir hikmeti vardır  bunun. Mitler yalnızca konuşuluyor mu..? Elbette hayır!  Yazılıyor çiziliyor,…
  12. Yunus Emre
    Yunus Emre
    31 Ekim 2021
    Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), 2021 yılını Yunus Emre, Hacı Bektaş Veli ve Ahi Evran yılı ilan etti. Yunus Emre’nin vefatının 700. yılı, Hacı Bektaş Veli’nin vefatının…
  13. Halide Edip Adıvar
    Halide Edip Adıvar
    8 Ağustos 2021
    “Gece, karanlık bir gece... Fakat insanın hayatında sabahı olmayan gece yoktur. Yarın bu korkunç geceyi yırtıp parlak bir sabah yaratacağız. Yalnız ışık geldiği vakit gözümüzü güneşe karanlığı gören baykuşlar gibi…
  14. Özgürlük (2)
    Özgürlük (2)
    17 Temmuz 2021
    Her sistem kendi insanını yaratır. Tüm kurumların örtük faaliyetleriyle, bireyin toplumsal mekanizmaya uygun davranış göstermesi sağlanır. Televizyon, basın, eğitim kurumları, kişinin  başka bir dünya mümkündür şeklinde  düşünmesini istemez. Hem üst…
  15. Özgürlük -1
    Özgürlük -1
    29 Haziran 2021
    “Özgürlük nedir” diye yoldan geçen herhangi bir kimseye sorsanız, muhtemelen şöyle söyleyecektir: “İstediğim zaman istediğim yere gidebilmek.” Kimilerince bu kadar kolay, bu kadar basit algılanır özgürlük. Oysa bu sözcük için insanlık çok mücadele vermiş, çok kan dökülmüştür.   ÖZGÜRLÜK    (1)…
  16. Yalnızlık ve halleri
    Yalnızlık ve halleri
    16 Haziran 2021
    Yalnızlık kimine göre aman çok iyi, kimine göre aman bıktım halleri. Çok iyi diyen de var yalnızlık için, çok kötü diyen de. Cenneti kimilerinin,  kimlerinse cehennemi. Yani bilmeyen yok, yalnızlığın…
  17. Zabel Yeseyan
    Zabel Yeseyan
    3 Haziran 2021
    1915 yılına gelindiğinde, Ermeniler için büyük kıyım başlamıştır. Osmanlı hükümetince tutuklu listesine alınan 214 Ermeni aydın içinde, tek kadın olarak Zabel Yesayan vardır. Genç yazar, bunun üzerine İstanbul’da bir hastanede…
  18. Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Kadın Dergileri
    Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde ilk kez Rum Kadınları, Kypseli isimli kadın dergisi çıkarır. Editörü Efrosini Samarcidis‘dir. 1845 yılında İstanbul’da Rumca yayınlanan  Kypseli dergisi, 34 sayı çıkartılır.   “Şurasını iyi bilmek gerekir ki, ne…
  19. Osmanlı'dan Cumhuriyet'e kadın Dernekleri
    ''Bu arada ilginç bir şey olur; Çarşaf yasaklanır. Evet, yanlış duymadınız, kadınların çarşaf giymesi men edilir. Tarih 2 Nisan 1892’dir. Sanmayın ki kadınlara özgürlüktür sebebi. Padişah Abdülhamit, siyasi nedenlerle güvenlik…
  20. Bacıyan-ı Rum: Anadolu Kadınlar Birliği
    Ahilerin helâl para kazanması gerekir. Bu hem vaciptir, hem sünnettir. Her kimin ki, meslek ve sanatı yoksa ona fütüvvet değmez. Ahinin 18 dirhem gümüş sermayesi ve mutlaka bir işi olmalı,…

ANALİZ

ANALİZFaşizm ve İç Savaş

Faşizm ve İç SavaşErdoğan- Bahçeli ikilisinin ya da Cumhur ittifakının ülkede iç savaşı da göze…