İnsan

Gülüzar Özev

17 Kasım 2020
İnsan

Doğada bulunan yüz binlerce canlının, hayvanın zekasını, yeteneklerini, duygularını bir beyinde toplayan mucizevi yaratık.

DOĞRU OLDUM DOST BULAMADIM

EĞRİ OLDUM OYNAŞ BULAMADIM

Tokat yöresinde çok söylenen bir atasözü.

İnsan; çözülmesi gereken büyük giz. İzlenmesi gereken büyük manzara. O öyle bir büyük bilmecedir ki ister tek  olsun, isterse toplu, net  bir tanımının yapılması ne geçmişte, ne şimdi, ne de gelecekte asla mümkün olmayacaktır. Bütün sanatçıların filozofların bilgelerin öğretmenlerin anlata anlata bitiremeyecekleri tek konu; İnsan. 

Çelişkiler yumağı.. 

Doğayı kendisine yararlı  hale getirirken, onu tahrip ederek de yine kendine en büyük kötülüğü eden yaratık. Var da eden, yok da eden yani. Bilimde, teknolojide dudak uçuklatan gelişmelere imza atarken, bir ekmeği paylaşmayı hala öğrenememiş mahlûk. Bin yıllık gelişmesini bir anda yok eden güruh.  Bırakın dışarıdan insana ruhuna  dair yapılan küçük tanıları, bizzat insanın kendisinin bile kendisini  asla tanıyamayacağı  karakter. Onun adına ne söylense boş, ne anlatılsa az. Binlerce yıldır dillenen söylencelerin, ata sözlerinin büyük sahibi. O söylenceler ki ; belki beş bin yıl önce söylenmiştir de daha dün yeni basılmış bir kitap gibi tazeliğini korur.

Ya atasözleri; topu topu üç beş kelime ile bir ansiklopediyi anlatacak anlamlar içerir. Çık işinden çıkabilirsen onun mucizelerinin. Bir bakarsın tembellik bencillik abidesi, bir bakarsın kahramanlık hikâyesi. Elli yıllık karısını tam da tanıyorum dediği anda, bir anda hiç tanımadığını görerek hayretler içinde kalan adam. Ya da, ”bizim bey yapmaz öyle şeyler” diye düşünürken, birden en olmadık şeylere tanık olan kadın. Kâinatta kendi yarattığına köle olan tek aptal. Yaptıklarının sadece kendine zarar verdiğini göremeyen geri zekalı. Aynı zamanda yüz yıl ileriyi gören kâhin. Adam kesenin de,  karıncayı incitmeyenin de aynı isimle adlandırıldığı tek yanlış. 

Bir yanda yüz binlerce insanın hayatını karartırken, diğer yanda ufacık bir üzücü olay için gözyaşı döken sahtekar. Gözünün içine baka baka yalan söyleyen, hak yiyen arsız utanmaz. Güzel yüzü değil güzel huyluyu överken, tercihini  güzel huyludan değil güzel yüzden tercih eden menkul. Şekilcinin, kendi eksiğini kapatmak için, gerçek öz sahibine üstün gelebildiği hayret edilesi durum. Doğada bulunan yüz binlerce canlının, hayvanın zekasını, yeteneklerini, duygularını bir beyinde toplayan mucizevi yaratık. Tanrının bile yarattığından hayret ettiği yaratılan. Duygular şahı, sevdalar  diyarı insan. Doğaya eş, doğuran, doyuran, türün devamına hizmet eden güzellik. 

Çaldıkları ayyuka çıkmış  bakanını televizyonda tam bir inançla izlerken, komşusundan aldığı bir tabak yemeği üzerinde yük gören kör. Yoksul türdeşini bir makarnaya oy veriyor diye küçümserken, aynı tehlikeyi kendisinin de beklediğini bildiği halde evinden çıkmayan bencil. Destanlar yazan,  destanlar yapan. Ağıtları dünyayı kaplarken yüreğinde bir damlacık olsun kin taşımayan o yüce insan. Savaşı durdurun diye feryat edenlerin direnenlerin yurdu. Ağacın sahibi, meydanların coşkusu onuru yine insan. Dün yediği yemeği unuttuğu halde, bin yıl öncesinin katliamlarını gözyaşı dökerek her daim anan büyük hafıza. Yaradanına  secde eden, fakat aynı zamanda onu kötü emellerine alet edinen münafık. Enel hak dediği için çarmıha gerilen, derisi yüzülen, sırlar alemine sığınan insan. Yarin yanağından gayri;  her yerde, hep birlikte üretelim,  adilce bölüşelim derken, bunu insan hakları sözleşmesi ile kesinleştirmek için epeyce uğraş veren insanlık. Neredeyse üç bin yıl öncesinden beri bilinirken  dünyanın yuvarlak olduğu ve döndüğü, daha beş yüz yıl öncesinde aforoz edilen Galileo. Bilimsel teorisi hala yok sayılmak istenen Darwin. İnançsal güzelliği, iktisadi güzellikle karıştırmamak gerektiğini anlatan Marks. Ve bunun en güzel en muhteşem denemesini yapan Lenin.

Şiirlerinin her dizesi hala ve hala dinleyenleri coşturan Yunus Emre. Sazların, kemençelerin üstü ne kadar kapatılmak istenirse istensin o kaba örtünün altında, tınıların, ezgilerin sesinin her zaman duyulacağı ve hiçbir zaman susmayacağı  büyük direnç. Kibelenin bereketi,  Amazonun direnci.

Ateşi Zeus’tan çalıp insanlara bağışlayan Prometheus’ lardan Spartacuslara, Che Gueveralardan Deniz Gezmişlere, Shakespeare’lerden  Goethe’ lere, Da Vinci’den Picasso'ya, Osman Hamdilere, Nerudalar’dan Nazımlara sanatın edebiyatın başkaldırının mimarı insan. Yani kısaca; umudun sahibi ışığın habercisi insan.

 

Yazarın Dİğer Yazıları

  1. Tanrıça Demeter ve Akbelen
    ''Doymak bilmeyen, en sonunda kendi etini yiyerek geberen Kral Ersiton şimdi Muğla Akbelen’de geziniyor. Zalimliğinden bir gram bile kaybetmeden. Akbelen halkı ormanını korumak için direniyor. Limak firması eli silahlı askerleri,…
  2. Örgütlü Mücadelenin Gücü
    ''Daha önce emekli olabilecekler için prim sayısı 5000 gündü.  Kanun taslağı böyle hazırlanmıştı. Ancak 6 Şubattaki büyük Güneydoğu depreminin sonrasında hükümet gün sayısını birden 5975 güne çıkarttı.'' Vatandaşın emeklilik geliri…
  3. Göçebe toplumlardan bugüne Göçler
    İnsanlığın ilk eylemidir yürüyüş.  Dört ayak üstünde ilerleyen Homo erectusun,  ayağa kalkarak yürümesiyle başlar uygarlık yolculuğu. Antropolog Marvin Harris’in dediği gibi “ilkin ayak vardı”. Büyük göçün,  günümüzden iki milyon yıl…
  4. Deprem!
    Deprem!
    19 Şubat 2023
    Cellat kürsüde ikiyüzlüce konuşurken, müjde verircesine imar affı diye naralar atılırken, aslında sunulan halkın toplu cenaze namazı davetiyesiydi. İnsanlığının doğa olayları içinde en baş edemediği bir felakettir deprem. İlk çağlarda,…
  5. Serol Teber
    Serol Teber
    25 Ocak 2023
    ''Yeniçağ insanı sorunları kozmik güçlerin yardımıyla çözebileceğine inanıyor, rüya yorumları, fal baktırma, ruh çağırmayla ilgileniyor, bitkisel beslenmeye çalışıyor, arınma dansları yapıyor. Siyasete karşı ilgisiz. Yeşillikler içinde küçücük evinde sakin doğayla…
  6. Mahsa Amini ve Mücadeleci tüm kadınlara
    Bugün İran’da Mahsa Amani’nin öldürülmesi birkaç vicdansız polisin işi değildir. Kanunlar, töreler, gelenekler, dikta rejimi ve ataerkil sistem işbirliği etmiştir. Tıpkı Medusa söylencesindeki gibi. Ama ne mutlu ki Mahsa Amani’nin…
  7. Spartaküs ve Zenci İSyanı
    ‘’Tanrı herkesi hür yarattı, doğa kimseyi köle yapmamıştır.’’ (Alkidamas) Köle ayaklanması denilince ilk akla gelen şüphesiz Spartaküs’tür. Roma dönemine ait olan bu köle isyanını herkes bilir de İslamiyet dönemine ait…
  8. Rıza Şehri
    Rıza Şehri
    29 Nisan 2022
    ''Rıza Şehri’nde ortak paylaşım vardır. Kimse ihtiyacından fazlasını almaz. Zengin fakir ayrımı yoktur. Kapılar kilitlenmez, para kullanılmaz. Paranın yerine değiş tokuş esastır. Birlikte üretilir, birlikte tüketilir.'' Her yerde ve hep…
  9. Baharın Mitosları
    Baharın Mitosları
    28 Mart 2022
    Dünyanın birçok ülkesinde her yıl Newroz bayramı kutlanır. Bizim ülkemizde özellikle doğu illerinde baharın gelişini karşılamak için şenlikler, ritüeller yapılır. Newroz bahar bayramı olmakla beraber politik bir anlamda taşır. Nasıl taşımasın…
  10. cam tavan etkisi
    cam tavan etkisi
    3 Mart 2022
    “Cam ifadesi, engellerin açıkça görülemeyen ve aşılamayan niteliğini vurgulamaktadır. Cam tavan, görülmeyen azınlıkları ve kadınları, yetenekleri ve başarılarını göz önüne almadan şirketin üst basamaklarına çıkmaktan alıkoyan kırılmaz engel“ olarak tanımlanır.**…
  11. Mitoloji öğretiyor
    Mitoloji öğretiyor
    23 Şubat 2022
    Binlerce yıl öncesinden beri var olagelen, masallar, söylenceler, mitler bugün hala fırından yeni çıkmış sıcak ekmek tazeliğinde konuşuluyorsa  bir hikmeti vardır  bunun. Mitler yalnızca konuşuluyor mu..? Elbette hayır!  Yazılıyor çiziliyor,…
  12. Yunus Emre
    Yunus Emre
    31 Ekim 2021
    Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), 2021 yılını Yunus Emre, Hacı Bektaş Veli ve Ahi Evran yılı ilan etti. Yunus Emre’nin vefatının 700. yılı, Hacı Bektaş Veli’nin vefatının…
  13. Halide Edip Adıvar
    Halide Edip Adıvar
    8 Ağustos 2021
    “Gece, karanlık bir gece... Fakat insanın hayatında sabahı olmayan gece yoktur. Yarın bu korkunç geceyi yırtıp parlak bir sabah yaratacağız. Yalnız ışık geldiği vakit gözümüzü güneşe karanlığı gören baykuşlar gibi…
  14. Özgürlük (2)
    Özgürlük (2)
    17 Temmuz 2021
    Her sistem kendi insanını yaratır. Tüm kurumların örtük faaliyetleriyle, bireyin toplumsal mekanizmaya uygun davranış göstermesi sağlanır. Televizyon, basın, eğitim kurumları, kişinin  başka bir dünya mümkündür şeklinde  düşünmesini istemez. Hem üst…
  15. Özgürlük -1
    Özgürlük -1
    29 Haziran 2021
    “Özgürlük nedir” diye yoldan geçen herhangi bir kimseye sorsanız, muhtemelen şöyle söyleyecektir: “İstediğim zaman istediğim yere gidebilmek.” Kimilerince bu kadar kolay, bu kadar basit algılanır özgürlük. Oysa bu sözcük için insanlık çok mücadele vermiş, çok kan dökülmüştür.   ÖZGÜRLÜK    (1)…
  16. Yalnızlık ve halleri
    Yalnızlık ve halleri
    16 Haziran 2021
    Yalnızlık kimine göre aman çok iyi, kimine göre aman bıktım halleri. Çok iyi diyen de var yalnızlık için, çok kötü diyen de. Cenneti kimilerinin,  kimlerinse cehennemi. Yani bilmeyen yok, yalnızlığın…
  17. Zabel Yeseyan
    Zabel Yeseyan
    3 Haziran 2021
    1915 yılına gelindiğinde, Ermeniler için büyük kıyım başlamıştır. Osmanlı hükümetince tutuklu listesine alınan 214 Ermeni aydın içinde, tek kadın olarak Zabel Yesayan vardır. Genç yazar, bunun üzerine İstanbul’da bir hastanede…
  18. Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Kadın Dergileri
    Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde ilk kez Rum Kadınları, Kypseli isimli kadın dergisi çıkarır. Editörü Efrosini Samarcidis‘dir. 1845 yılında İstanbul’da Rumca yayınlanan  Kypseli dergisi, 34 sayı çıkartılır.   “Şurasını iyi bilmek gerekir ki, ne…
  19. Osmanlı'dan Cumhuriyet'e kadın Dernekleri
    ''Bu arada ilginç bir şey olur; Çarşaf yasaklanır. Evet, yanlış duymadınız, kadınların çarşaf giymesi men edilir. Tarih 2 Nisan 1892’dir. Sanmayın ki kadınlara özgürlüktür sebebi. Padişah Abdülhamit, siyasi nedenlerle güvenlik…
  20. Bacıyan-ı Rum: Anadolu Kadınlar Birliği
    Ahilerin helâl para kazanması gerekir. Bu hem vaciptir, hem sünnettir. Her kimin ki, meslek ve sanatı yoksa ona fütüvvet değmez. Ahinin 18 dirhem gümüş sermayesi ve mutlaka bir işi olmalı,…

ANALİZ

ANALİZFaşizm ve İç Savaş

Faşizm ve İç SavaşErdoğan- Bahçeli ikilisinin ya da Cumhur ittifakının ülkede iç savaşı da göze…