Ekonomik krize karşı tencere ve tavalar ile danslı protesto!

Nuray Kılıç

19 Şubat 2022
Ekonomik krize karşı tencere ve tavalar ile danslı protesto!

Yoksulluğun, İşsizliğin karşısında Ekonomik krize karşı tencere ve tavalar ile danslı protesto!  Kadınlar eylem başlamadan, tencere ve tavaların ‘’suç aleti’’ sayıldığı gerekçesi ile polis engellemesi ile karşılaştı. 

                                                                         Kadınlar haydi, Vur vur vur

Tencere tavaya he ya

Gel gel gel

Eşit özgür olmaya he ya

Yeter,

Evde erkek şiddeti

Yeter,

İşte patron sömürüsü

Şimdi kadınlar söyler son sözü

Hep beraber

Ayağa kalk ayağa kalk

Vur vur vur Tencere tavaya

Para yok iş yok dökülürüz sokağa

13 Şubat Pazar günü Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Kadın Meclisleri, ekonomik krize karşı İstanbul Kadıköy'de bir eylem gerçekleştirdi. Eylemde kadınlar tencere ve tava çalıp dans ederek yaşanan ekonomik krizi ve eşitsizliği protesto etti. Kadınlar eylem başlamadan, tencere ve tavaların ‘’suç aleti’’ sayıldığı gerekçesi ile polis engellemesi ile karşılaştı. Engellemeye direnen kadınlar ellerinde tava ve tencereleri ile alana girerek, polis ablukası altında, artan pahalılığa ve ekonomik krize karşı danslı protestolarını gerçekleştirdi. 

Evler soğuk AVM’ler sıcak, faturalar cep yakıyor

   

Kadıköy’de Kadınlar “AVM'ler sıcak, evlerimiz soğuk” diyerek alışveriş merkezinde oturma eylemi yaptı. Eylemdeki kadınlar, kitap okudu, dikiş dikti, sohbet ettiler.

Kadıköylü kadınlar; Evler soğuk AVM’ler sıcak, faturalar cep yakıyor. Elektrik ve doğal gaza yapılan zamlardan dolayı geçinemiyoruz. Zamlar geri alınsın dedi. AVM’lerdeki oturma eylemi protestolarının devam edeceği belirtildi.

Eşitsiz aşka ve eşitsiz hayata karşı feminist isyan!

Alt tarafı bir elma dedik, altından ütüsü, çamaşırı, bakım emeği çıktı!

Kadınlar birlikte güçlü platformunun çağrısı ile 14 Şubat’ta İstanbul Kadıköy Kalkedon’da buluşan kadınlar ‘’Eşitsiz Aşka Hayır’’ sloganı ile 14 Şubat Sevgililer Gününü protesto etti. Yapılan basın açıklamasında; Biz kadınları her geçen gün biraz daha yoksullaştıran, emeğini sömüren, dünyayı değiştireceğiz dedikçe bizi şiddetle kendi sınırlarına, kendi aşk anlayışına hapsetmeye çalışan heteropatriyarkaya karşı feminist isyandayız, denildi.  

 2022 yılı Kadın Oyunları Tiyatro Festivali başladı.

Bu yıl 15 Ocak’ta başlayan Kadın Oyunları Festivali Ankara, Konyaaltı, Bandırma ve Ayvalık’ta tiyatro severler ile buluşacak. Toplamda 8 oyun ile 19 gösterim yapılacak olan festivalde her kent için farklı programlar oluşturuldu. İlk olarak 15-19 Şubat arasında Ankara’da başlayacak olan festival, 23-26 Şubat'ta Konyaaltı Antalya’da, 1-6 Mart’ta Bandırma’da ve 23-27 Mart'ta Ayvalık Balıkesir'de final yapacak. Öte yandan festival programında kadınlara yönelik sorunları ve çözüm yollarını derinlemesine irdeleyen söyleşi ve panellere yer verilecek. 

İran’daki Şeriat altında ezilen kadınların sorunlarını sık sık sayfamızda paylaşıyoruz. İranlı aktivist Masih Alinejad sosyal medya paylaşımında; Turizm Bakanı Ebrahim Zarghami, WhiteWednesdays olarak bilinen Beyaz Çarşamba eylemi için  "Bu kampanya bir çocuk tarafından başlatılıyor, sosyal itaatsizlik çocukça bir oyun ve kimse İslam Devrimi'ni reddetmiyor" demesinin üzerine ‘’Önce seni görmezden gelir, sonra seninle alay ederler’’ diyerek eleştirdi. İranlı kadınlar tarafından 5 yıl önce başlayan Beyaz Çarşamba hareketi, rejimin baskı ve tutuklamalarına karşın devam ediyor. Beyaz Çarşamba eylemi İran’daki rejime karşı kadınların başlarını açıp başörtülerini sallayarak fotoğraf çekip paylaşması eylemidir.

İran kadınlarının sesi olan kadın hakları savunucusu ve aktivist Masih Alinejad’ın hayatını ve mücadelesi konu alan ‘’be My Voices’’ Sesim ol isimli film 8 Mart’ta gösterime girecek.

20 Mart 2021 tarihinde Denizli’de yapılan İstanbul Sözleşmesi eylemine katıldıkları gerekçesiyle ve "Kamu düzenini bozmak" suçlamasıyla 5 Nisan 2021'de gözaltına alınan 4 İranlı mülteci kadının, 6 Nisan'da sınır dışı edilmesine karar verilmiş, avukatlar da karara itiraz etmişti. Mültecilerin, İran'a iade edilmesi durumunda can güvenliklerinin olmayacağı belirtilmişti. Sınır dışı edilmek istenen İranlı mültecilerin, karara itirazı reddedildi. Eyleme katıldıkları için gözaltına alınan ve sınır dışı edilmelerine karar verilen İranlı Esmaeil Fattahi, Leili Faraji, Zeinab Sahafi'nin yanı sıra eyleme katılmayan Mohammad Pourakbari Kermani'nin de sınır dışı edilmesine karar verildi.

Sınır dışı edilecek olan bu kadınların durumu, gördüğü şiddet yüzünden Türkiye’ye gelen ve aile zoru ile Iran’a geri götürülen Mona gibi olmaz.

İran’dan Eşinin baskısından ve gördüğü şiddetten kurtulmak için Türkiye’ye kaçan ancak daha sonra ailesi tarafından tekrar İran’a götürülen 17 yaşındaki Mona Heyderi isimli çocuğun kocası tarafından başı kesildi. 17 yaşındaki kızın yeğeni ile evlendirildiği belirtildi. Cinayeti işleyen katil koca Mona’nın kesik başını sokaklarda dolaştığı videoyu sosyal medyadan paylaştı. İran medyası, katilin eşinin başını elinde taşıyarak sokaklarda gezdiği görüntüleri yasakladı. Görüntüler sosyal medyada büyük tepkilere neden oldu.

Belçika'nın Gent şehrinde eşi ve hamile kız kardeşinin de aralarında bulunduğu dört kadını öldürüp, iki kişiyi de ağır yaraladığı gerekçesiyle ömür boyu hapse mahkûm edilen Osman Çallı'nın, cezasının geri kalanını çekmek için iade edildiği Türkiye'de serbest bırakıldığı ortaya çıktı.

Belçika Adalet Bakanlığı, Türk makamlarından açıklama talep etti. Belçika makamlarının açıklama talebi, Türkiye’nin Brüksel Büyükelçiliği aracılığıyla Ankara’ya iletildi.

Osman Çallı ve daha niceleri Türkiye’de uygulanan politikalara sığınıyor. İyi hal indirimleri, cezasızlık ve davalarda alınan kararlar katilleri cesaretlendiriyor. Yasalar değişmediği İstanbul Sözleşmesi ve 6284 sayılı yasa uygulanmadığı sürece kadın cinayetleri önlenemez. Ve artan kadın cinayetleri yanlış politikalar sonucudur. Ocak ayında öldürülen 27 kadının ve Şubat ayının ilk yarısında öldürülen 12 kadının sorumlusu hükümettir.

Afyonkarahisar’da yaşayan Hacer Evlice evinde oğlunun arkadaşları tarafından öldürüldü. Suçlarını itiraf eden Fatih A., Emre K.  ve Muhammet Ç. Hacer Evlice’yi para için öldürdüklerini söylediler.

2 Şubat’ta Samsun’da Gülbahar Kaya uzaklaştırma kararı bittiği gün, evli olduğu erkek Baki Kaya tarafından öldürüldü. 

2 Şubat’ta Zonguldak Çaycuma ilçesinde yaşayan Şahizer Ayçelebi evli olduğu erkek Ahmet Ayçelebi tarafından başına çekiç ile vurularak öldürüldü. 

5 Şubat’ta İstanbul Ümraniye’de 6 aylık hamile Hasret Dalkoparan, dini nikâhlı olduğu Ozan Dum tarafından silahla vurularak öldürüldü. Fail Ozan Dum tutuklanarak cezaevine gönderildi. Öldürülen kızın babası, "Ne zamana kadar kadınlar böyle katledilecek. En son evimizin önünde pusuya yatıp kızımı vurdu." diyerek isyan etti.

6 Şubat’ta İstanbul’un Esenyurt ilçesinde yaşayan Hilal Adıyaman 16 yaşında bir çocuk iken evlendirildiği istismarcı erkek Musa Adıyaman tarafından başından vurularak öldürüldü. 5 Yıllık evliliği süresince kocasından fiziksel ve psikolojik şiddet gördüğü belirtildi. Cinayete kurban giden genç kadının bir yıl kadar önce uğradığı şiddet nedeniyle baba evine döndüğü daha sonra tekrar ısrarlar üzerine kocası ile barıştırıldığı belirtildi.

9 Şubat’ta Mersin'de ormanlık alanda Edanur Candan sevgilisi M.Y.C. isimli erkek tarafından boğazı kesilerek öldürüldü.  Yakalan fail sucunu itiraf etti. Soruşturma devam ediyor.

12 Şubat’ta İstanbul Sancaktepe ’de Arife Arda, kocasının yeğeni Cihan Arda isimli erkek tarafından silahla vurularak öldürüldü.

12 Şubat’ta Bursa'nın Nilüfer ilçesinde yaşayan Yasemin Ağır boşanma aşamasında olduğu Bilal Ağır tarafından tabanca ile vurularak öldürüldü.  

13 Şubat’ta Gebze’nin Beylikbağı mahallesinde sabaha karşı Emine Çöp ve Kuzeni Tuğçe Semiz’in içinde bulunduğu araç kırmızı ışıkta durdukları sırada kar maskeli kişiler tarafından araçları taranarak öldürüldüler. Kocaeli Emniyet Müdürlüğü Asayiş Şubesi ekipleri iki genç kadının öldürülmesi ile ilgili özel bir ekip kurdu. Cinayet şubesi polisleri cinayeti çözebilmek için geniş çaplı inceleme başlattı.

15 Şubat’ta Uşak’ta yaşayan Nazife Bulut evli olduğu erkek Önder Bulut tarafından ormana götürülerek av tüfeği ile vurularak öldürüldü.

15 Şubat’ta Balıkesir'in Bandırma ilçesinde yaşayan 4 aylık hamile Hazal Alpyörük, 7 ay önce imam nikâhı ile evlendiği Kadir Meşe adlı erkek tarafından 19 bıçak darbesiyle vahşice öldürüldü. Emniyette susma hakkını kullanan şüpheli, gazetecilere “Kim olsa aynı şeyi yapardı” dedi. Kadir Meşe, çıkarıldığı mahkemece tutuklandı.

3 Şubat’ta İrem Ay adlı genç bir kadın, boşandığı eşi Berkay Saner tarafından gördüğü şiddeti itiraf etti ve şiddet fotoğraflarını paylaştı. Genç kadın “Adalet kararını verecek” diyerek sosyal medyadan yardım istedi. 

Eski eşinin sistematik olarak psikolojik ve fiziki şiddet uyguladığını aktaran genç kadının yayınladığı fotoğraflardan birinde Berkay Saner'in, kesici bir aletle yaraladığı Ay'ın başında beklediği görülüyor.  İrem Ay, yaşadığı işkence dolu günleri şu sözlerle ifade etti: “Ben susarsam, 'susma ve korkma' dediğim her kadın sindirilir ve susar. Korkmuyorum. Başkasının başına gelince ses çıkarmak kolayken, kendi başına gelince utanıyor ve geri duruyorsun. Utanması gereken sen değilsin.  Şiddetin her türlüsüne hayır. Bir de üstüne gülümseyerek selfie çekilenine. Acı çekmek ne demekmiş asıl şimdi anlıyorum. Acı çekmek bayılana kadar dayak yemek değildi. Ayaktaki cam kesiğine eczanede dikiş attırmak değildi. Asıl acı, kalbi baştan aşağı sancılara boğan, insanı sırrını kimselere anlatamadan ölmeyi arzulatan bir şeydi. Bak bana korkmuyorum. Her şey bilinecek adalet kararını verecek. Beni ağlarken göremeyeceksiniz. Ağlamayacağım.”

5 Şubat’ta Hatay’da meydana gelen olayda Recep Ilgar isimli erkek, 2,5 yaşındaki Asya Ilgar’ı elini öpmediği gerekçesi ile dövdü. Olaya müdahale eden yengesi Asya’nın annesi Mehtap Ilgar’ı 50 yerinden bıçaklayarak yaraladı. Yaşanan olayda Mehtap Ilgar bir gözünü kaybetti. 

7 Şubat’ta Çorumda Şenay Ç. Üç ay önce boşandığı eşi Mahmut Ç. tarafından sokak ortasında silahlı saldırıya uğradı. Mahmut Ç. mermileri isabet ettiremeyince, taş ve silah kabzası ile Şenay Ç.’yi yaraladı. Yaralanan kadın hastaneye kaldırılarak tedavi altına alındı. 

6 Şubatta Maltepe'de 7 katlı binanın dördüncü katında yaşayan Özal Toraman isimli erkek ikiz çocuklarını odaya kilitledikten sonra eşi Cemile Toraman’ı silahla yaraladı. Yaralı kadın hastaneye kaldırıldı.

12 Şubat’ta Aksaray’da yaşayan Yüksel Ö. İsimli erkek eşi Döndü Ö. ve kendisine engel olmak isteyen kızı Amine Ö.’yü bıçaklayarak yaraladı. Yaralanan anne kız hastaneye kaldırıldı. Ambulanstan inip, acil servise alınan Amine Ö., görüntü çeken gazetecilere “Babam, anneme bıçakla saldırdı. Ben de araya girince beni de bıçakladı. Babam sürekli anneme şiddet uyguluyor” dedi. Bıçak darbeleriyle boğaz ve göğüs bölgelerinden yaralanan Döndü Ö., ameliyata alındı.

15 Şubat’ta Aksaray’da Bahar Gül A., sevgilisi Mehmet A. isimli erkek tarafından 2 hafta önce kaçırılarak bir rezidanstaki dairesine kilitlenerek alıkoyuldu. Bahar Gül balkona çıkarak yoldan geçen vatandaşlardan yardım istedi. Vatandaşların 112 Acil Çağrı Merkezine ihbarda bulunması üzerine İl Emniyet Müdürlüğü Asayiş Şubesi Cinayet Büro Amirliği ekipleri olay yerine sevk edildi. Balkondan kadınla irtibata geçen polis ekipleri, kapıyı açamayınca itfaiye ekiplerinden yardım istedi. Olay yerine gelen itfaiye ekipleri, kadını balkondan yangın merdiveni ile indirdi. Bahar Gül A. ‘nın tutsak kaldığı süre içinde, Mehmet A.’nın Bahar Gül’ün evine giderek evi ateşe verdiği ortaya çıktı. İtfaiye tarafından büyümeden söndürülen yangın sonrası evde maddi hasar meydana geldi.

11 Şubat’ta Bilecik’te yaşayan F.U., iddiaya göre, okuldan alıp, ormana götürdüğü üvey kızına cinsel istismarda bulundu. Kız çocuğu, ormandan kendisi ayrılarak eve gelip, olayı annesine anlattı. Polise şikâyette bunulması üzerine başlatılan soruşturma kapsamında F.U. hakkında gözaltı kararı verildi. Olayın ardından kaçan üvey baba F.U. ise Beyce köyü yakında yakalanarak, gözaltına alındı. Bilecik Emniyet Müdürlüğü Asayiş Şubesinde ifadesi alınan F.U., sevk edildiği adliyede çıkarıldığı mahkemece tutuklandı.

13 Şubat’ta bir kadın, arkadaşının başına gelen olayı sosyal medyadan paylaştı. Güvenlik kamerası ile tespit edilip sosyal medyadan yayınlanan görüntülerde, Eskişehir’de bir caddede yürüyen kadın, tanımadığı bir erkek tarafından takip edilmeye başlanıyor. Ve evin önüne geldiği sırada ağzının kapatılarak sokak boyunca sürüklendiği görüntüleniyor. Sokaktan geçenlerin kadının çığlıklarını duyup yardım etmesi üzerine fail çevredekiler tarafından yakalanıp güvenlik güçlerine teslim edildi.

13 Şubat’ta sosyal medyadan video görüntüsü ile yardım isteyen kadın ‘’Pazar günü Mecidiyeköy Meydandaki bir mağaza çalışanı mesaim sırasında, saat 18.20 civarı, mağazaya girmiş erkek bir şahsın garip hareketler sergilediğini fark ettim. Bir süre dikkat ettiğimde, cinsel organını çıkardığını ve reyonlar arası beni takip edip mastürbasyon yaptığını anladım. Ben arkamı döndüğümde kıyafetlere bakıyormuş gibi davranıyordu. Mağazada olduğu ve çocuk reyonunda buunduğu için ne alaka herhâlde ben yanlış anlıyorum, diye düşündüm. Aynı reyonda çalıştığım iş arkadaşıma mesaj attım. Arkadaşım mesajı görmeyince yanına gidip telefonuna bak dedim. Bu sırada fark ettiğimi anlayan şahıs mağazadan hemen çıktı. Güvenlik kaydına baktığımızda olaydan emin olduk. Şahsın beni yaklaşık 15-20 dakika boyunca takip ederek, ben kıyafet katlarken, mağaza içinde cinsel organını çıkarıp mastürbasyon yaptığı kayıtlarda açıkça görülüyor. Polise şikâyetçi oldum fakat yüzünde maske olduğu için pek sonuç alamayacağımı söylediler. "Çalışırken üzerinde etek mi vardı?" "Adam sana temas etmemiş bundan bir şey olmaz." gibi lafları, umursamaz tavırları ve alaycı gülüşleri bana umudumu iyice kaybettirdi. Üst katta çocuk reyonunda çalışıyorum. Muhtemelen bu kata çıkmasının sebebi, bir çocuğa bu eylemi yapacak olması veya bir çocuğa cinsel organını gösterecek olması. Bu olayın üstünün kapanmasını kesinlikle istemiyorum.’’ dedi

Taciz her yerde, evde, sokakta, işte, sosyal medyada şimdide sanal âlem Metaverse’de, avatarlarımız taciz altında…

Nina Jane Patel sanal dünyada yaşadığı cinsel saldırıyı anlattı. Dört çocuk annesi Patel, bu ay Metaverse dünyasının giriş noktası olarak hizmet veren sanal bir alan olan ‘lobi’ye girdi. Ancak saniyeler içinde, onu elleyen, cinsel imalara maruz bırakan ve kaçmaya çalışırken ona saldıran erkeklerin avatarları tarafından takip edildi. Patel , ‘bu çileyi bitirmek için gözlerini kapatan ve metaverse’i avatarının gördüğü gibi görmesini sağlayan kulaklığını çıkarmak zorunda kaldığını’ açıkladı. Avatarların kendisine fiziksel olarak saldırmadığını bilse de Patel, yaşadıklarından endişe duyduğunu ve özellikle kızlarının güvenliğinden korktuğunu aktardı.

Metaverse dünyasını ve haberin ayrıntılarını Gamze Şimşek’in 12 Şubat ‘’Metaverse dünyasında kadınlar ve taciz.’’ başlıklı yazısında okuyabilirsiniz.

KADINLAR TARİH YAZIYOR,

Hatay'ın Samandağ ilçesinde 16 yaşında ki Lise öğrencisi Neval Çam işaret dilini tercüme eden bir yazılım geliştirdi. Microsoft tarafından yılın en başarılı kadın yazılım girişimcisi seçilen Neval Çam Stanford Üniversitesine şimdiden tam burslu kabul edildi.

ABD'de Northwestern Üniversitesi’nden Doç. Dr. Hande Özdinler; ölmüş beyin hücrelerini NU9 isimli kimyasal maddeyle 60 günde canlandırdı. Bu buluş; ALS, Parkinson, Alzheimer ve beyin kanaması gibi birçok hastalığa umut olabilir. 

Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de düzenlenen Trampolin Cimnastik Dünya Kupası'nda kadınlar senkronize finalinde Sena Elçin Karakaş ve Sıla Karakuş altın madalya kazandı. 

 TARİHTE BU HAFTA 

1 Şubat 1919 tarihinde “İnci” adlı aylık kadın dergisi İstanbul'da yayımlanmaya başladı.  “Her ayın ilk günü çıkar, kadınlığa ait bilcümle nazari ve ilmi meselelerden bahseder, resimli kadın mecmuasıdır’’, ibaresiyle yayın hayatına başlamıştır. İnci dergisi, dönemin dergilerinden farklı olarak kadının toplumsal hayattaki konumunu şekillendirmeye ve toplumda kadını ön plana çıkarmaya çalışan bir dergidir. İnci, kadının sadece ev işleri yapmak, çocuk büyütmek gibi aile vazifeleri ile sınırlandırılmasına karşı çıkmıştır. Kadının toplumsal hayattaki çemberini kadın hareketleri, dönemin modaları ve salon hayatındaki rolleri ile genişletmiştir. Dergide, farklı görüşlere de yer verilmiştir. Tek yönlü ve sabit fikirli bir tutum sergilenmemiştir. Derginin ortak amacı kadınlara rehberlik etmek, ruhlarına hitap etmek ve yeni bir kadın imajı oluşturmaktır.

2 Şubat 1977 tarihinde ABD’nin Illinois eyaletinde bir hukuk bürosunun sekreteri olan Iris Rivera’nın, kahve yapmayı reddettiği için kovulması üzerine kadınlar eylem yaptılar. Iris, iş tanımında olmadığı gerekçesiyle “erkek avukatlara kahve yapma görevini’’ reddetti. İşten atılması üzerine işe dönüş davası açtı. 50 kadın 2 Şubat’ta Iris’in çalıştığı büroya yanlarında kahveyle, erkek avukatlara kahve yapma dersi vermeye gitti. Cinsiyetçi iş bölümü nedeniyle olduğunu gündeme getiren Women Employed, Iris Rivera’nın Illinois İstihdam Uygulaması Komisyonu’na açtığı davaya da destek oldu. Ancak dava sonuçlanmadan Iris tekrar işe alındı. Iris’in ofiste kahve yapmayı reddetmesi sonrası verilen mücadele, ülke genelinde diğer çalışan kadınların mücadelelerinde de sembol oldu.

01 Şubat 1914 yılında Jale İnan doğdu. Türkiye’nin ilk kadın arkeoloğudur. Uzun yıllar devam eden programlı arkeolojik kazılarla Perge ve Side antik kentlerinin gün ışığına çıkarılmasına emek vermiştir. Kazılarda çıkarılan eserlerin sergilenmesi için Antalya ve Side müzelerinin kurulmasını sağlamıştır. Arkeolojik kazıların dışında tarihi eser kaçakçılığına karşı çeşitli kurtarma kazıları gerçekleştirmiştir.

01 Şubat 1851 yılında Mary Wollstonecraft Godwin Shelley 54 yaşında öldü. Annesi Mary Wollstonecraft ise dönemin etkili bir kadın hakları savunucusuydu. Annesi doğumu sırasında ölünce, babası tarafından büyütüldü. Babasından ve arkadaş çevresinden etkilenerek edebiyat ve felsefeye ilgi duydu. Çocukluğunun büyük bölümünü kitap okuyarak, hikâyeler yazarak geçiren Mary, çocukluk yıllarından itibaren edebiyat ve felsefeye ilgi duydu. Çocukluğunun büyük bölümünü kitap okuyarak, hikâyeler yazarak geçirdi. 1816 yazında yarı uyanık olarak gördüğü bir kâbus sayesinde aklına gelen Frankenstein düşüncesini romana çevirdi ve kitap, Frankenstein ya da Modern Prometheus adıyla 1818 başlarında yayımlandı. Daha çok Frankenstein kitabıyla anılan Mary Shelley ayrıca, Lodore, Falkner, Perkin Warbeck ve insanlığın yavaş yavaş yok oluşunu inceleyen ve 1826 da yayımlanan apokaliptik bir roman olan The Last Man'in de yazarıdır

02 Şubat 1894 yılında Safiye Ali doğdu. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kadın tıp doktoru ve tıp eğitimi veren ilk kadındır. Anne çocuk sağlığı üzerine çalışmalar yapan Safiye Ali’nin adı Süt Damlası Bakımevleri ile anılır. Safiye Ali sütten kesilmiş 1 yaş sonrası hasta ve zayıf çocukların bakımı ile ilgilenmek üzere Hilal-i Ahmer Hanımlar Merkezi Küçük Çocuklar Muayenehanesini kurdu. İstanbul'da muayenehanesi olan hekimler arasındaki tek kadındı. Bu dönemde toplum, kadın doktora o kadar yabancıydı ki Malul Gaziler Büyük Ticaret Salnamesinde adı, "Safiye Ali Bey" olarak anılmıştır.

Erken Cumhuriyet dönemindeki kadın hareketinin içinde yer alan Safiye Ali'nin 1928'de Bolonya'da toplanan Beynelmilel Kadın Doktorlar Konferansı'nda edindiği sosyal ve bilimsel izlenimleri Servet-i Fünun'da yayımlamıştır. Safiye Ali, mesleki çalışmalarının yanı sıra İstanbul'da başlayan feminist harekete katıldı ve Türk Kadınlar Birliği’nin Sıhhiye Komisyonu başkanlığını üstlenerek fuhuşla mücadele için çalıştı. Türk kadınının seçilme hakkı için mücadele etmişti.

03 Şubat 1821yılında Elizabeth Blackwell doğdu. Elizabeth tıp okumak istiyordu ama o dönemlerde bir kız için tıp okumak hiç de kolay değildi. Geneva Tıp Koleji onu kabul edene kadar evde tek başına kendini yetiştirmeye çalıştı 1847 yılında okula kabul edildi. Okulda herkes erkekti ve hiç kimse de bir kızın doktor olacağına inanmıyordu. 1849 yılına mezun oldu. ABD'de tıp diploması alarak, dünyanın tıp diploması alan ilk kadını oldu. 1857 yılında 'New York Infirmary for Indigent Women and Children'adlı bir klinik açtı. 1860’ların sonlarında kadınlar için tıp okulu açtı. Women’s Medical College of the New York Infirmary’de okuyan öğrenciler eğitimlerinin bir bölümünde hijyen dersleri de aldılar. Elizabeth temizliğin tıpta önemli bir yeri olduğuna inanıyordu.

4 Şubat 2022 tarihinde Feminist, sosyalist, gazeteci, yazar Saynur Çetiner hayata veda etti. 

04 Şubat 1913 yılında Rosa Parks Alabama eyaletinde doğdu. Amerikalı insan hakları savunucusudur. 1943'te Amerikan Yurttaş Hakları hareketine katıldı. 1955'te Alabama eyaletinde, siyahilere uygulanan ayrımcılığa karşı tavır koyarak sonrasındaki hareketin başlangıcını yapan kişi oldu. Rosa Park bu direnişin sembolü haline geldi. 1999'da Time dergisince 20. yüzyılın insan hakları savunucusu seçildi. Parks, 1996 yılında Başkanlık Hürriyet madalyasına lâyık görüldü. 1999 yılının başında da, Kongre'nin altın madalyasına hak kazandı.

05 Şubat 1872 yılında Selma Rıza Feraceli İstanbul’da doğdu. Evde özel ders alarak yetiştirildi, iyi derecede Fransızca öğrendi. İlk Türk kadın gazeteci, İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin tek kadın üyesidir. Hilal-i Ahmer Cemiyeti’nde genel sekreterlik ve yazarlık yapmıştır. Tanzimat döneminin ilk Türk kadın gazeteci ve romancılarından birisidir. 1897’de kaleme aldığı "Uhuvvet" (Kardeşlik) romanı kadın hakları konusuna yer veren öncü romanlardan biri olarak değerlendirilmektedir.  1899 yılından itibaren “sosyal açıdan kadın” konusu ile ilgilenerek; bu konuda uzman kabul edilmiştir. II. Meşrutiyet'in ilanı üzerine İstanbul'a döndü. Yurda dönüşünden sonra gazetecilik yapmadı ancak sosyal hayatta rol almaya devam etti. 1908 yılında Meşrutiyet'in ilanından sonra yeniden teşkilatlandırılan Hilal-i Ahmer Cemiyeti'inde çalıştı. Beş yıl boyunca genel sekreterlik yaptı ancak yönetimdekilerle görüş ayrılığına düşünce kurumdan ayrıldı. 1910-1912 yılları arasında iki roman daha yazdı ancak yayımlamadı. Hanımlara Mahsus Gazete ve Kadınlar Dünyası dergisinde yazılar yayımladı. İstanbul’da Müslüman Osmanlı kadınları için okullar açılması uğrunda mücadele etti.

7 Şubat 1924 tarihinde Nezihe Muhittin'in Başkanlığında Türk Kadınlar Birliği kuruldu.  Kurucuları arasında, Nezihe Muhittin, Latife Bekir (Çeyrekbaşı) ve Sabiha Zekeriye (Sertel) de bulunmaktadır. Kuruluş amacı, kadının siyasal haklarını elde etmesi ve sosyal yaşama eşit olarak katılmasının sağlanmasıdır. İlk Genel Başkan Nezihe Muhiddin’ in aşağıdaki sözleri bu amacı ve mücadeleyi en iyi şekilde özetlemektedir: “Biz Türk Kadınları toplumsal ve siyasal yaşamda hak ettiğimiz yeri almalıyız. Önce Türk Kadınlarını bilinçlendirmeli ve eğitmeliyiz. Onlara daha fazla şey istemelerini ve bunlara nasıl ulaşacaklarını anlatmalıyız. Amacımız Türkiye’de kadın ve erkeğin toplumsal, ekonomik ve siyasal eşitliğidir.” Bu bakış, gayret ve çalışmalar sonucu, 1926 yılında kabul edilen Medeni Yasa ile kadın toplum içinde kimliğini elde etmiş, 1930 yılında da kadınlarımız, belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkını yasayla kazanmıştır. Türk Kadınlar Birliği, aynı yıl 11 Nisan’da İstanbul’da büyük katılımlı bir miting düzenlemiştir. 1933 yılında kadınların, köy ihtiyar heyetlerine seçme ve seçilebilme, 1934 yılında ise, TBMM.’ne girebilme haklarını elde etmeleri üzerine, 7 Aralık 1934 günü, Kadınlar Birliği ikinci büyük kadın mitingini düzenlemiştir. 

08 Şubat 1851yılında Kate Chopin doğdu. Amerikan Edebiyatı'nda büyük öneme sahip kısa öykü yazarıdır. Amerikan kadınının ve bütün kadınların cinsel özgürlüğü ve hayatı vardır diyerek, kendi zamanında feminizmin edebiyattaki en büyük temsilcisi olmuştur. Düşünceleri fazla sıra dışı bulunduğu için muhafazakâr Amerikalılar tarafından hoş karşılanmasa da, eserleri yazar öldükten sonra değer bulmuştur. En önemli kısa öyküsü The Storm'dur. 

10 Şubat 1958 tarihinde Nezihe Muhiddin Tepedelengil 69 yaşında öldü. Osmanlı-Türk düşünür, gazeteci, yazar, kadın hakları savunucusudur. Evde özel öğrenim gördü. Farsça, Arapça, Almanca, Fransızca öğrendi. İlk gençlik yıllarından itibaren siyasi ve sosyal konulara, kadınlık durumuna duyarlı birisi olarak yetişti. 1909 yılında Maarif Nezareti'nin sınavını kazanıp Kız İdadi Mektebi'nde fen dersi öğretmeni olarak çalışmaya başladı. Aynı okulda ders veren Halide Edib'le, Muallim Nakiye Hanım ve bir okulda müdürlük yapan Şükûfe Nihal ile bu ortamda tanıştı. İttihat ve Terakki Kız Sanayi Mektebi’ne müdürlük yaptı. jimnastik, dil, piyano, biçki-dikiş derslerinin öğretmenliği yaptı. Daha sonra Selçuk Hatun Sultanisi, Kız Hayat Mektebi ve İzmir Hilal Sultanisi müdürlüklerinde bulundu. Savaş zamanı okulunu dikimevine dönüştürdü, İlk Tedavi Hastanesi’nde öğrencileriyle birlikte hastabakıcılık yaptı. Okul dışında, kadın hakları için yürüttüğü faaliyetlere ara vermeden devam etti. Çalışma hayatına başladığı yıl Sabah, İkdam gibi gazetelerde sosyoloji, pedagoji, psikoloji konularında ilk makaleleri yayımlanmaya başladı. 20. Yüzyıl’da Osmanlı Devleti’nde kadını toplum yaşamına dâhil etme, cumhuriyet rejiminin ilanından sonraysa kadınların siyasal haklarının tanınmasını sağlama için mücadele etmiş bir kadın hareketi öncüsüdür. Henüz Cumhuriyet Halk Fırkası bile kurulmadan Kadınlar Halk Fırkası (KHF) adlı siyasi partinin kuruluş çalışmalarını tamamlayarak Türkiye’deki ilk siyasal partinin kurucusu olmuş ve Türk Kadın Yolu adlı derginin kurulmasına öncülük etmiştir. 20 roman, 300 kadar öykü, piyes, senaryo, operet kaleme almış bir yazardır. 

11 Şubat 2015 tarihinde Üniversite öğrencisi Özgecan Aslan, tecavüze uğrayarak öldürüldü. Özgecan Aslan'ın üniversiteden eve dönmek için bindiği minibüste tecavüze maruz bırakılarak öldürülmesinin üzerinden 6 sene geçti. Olay Türkiye'de kadın hakları eylemlerine dönüştü. 11 Şubat Özgecan Aslan'ın ölümünden sonra tüm toplum kadın cinayetlerine karşı Türkiye'yi ayağa kaldırdı, Özgecan milat oldu. 

11 Şubat 1963 tarihinde Sylvia Plath 31 yaşında intihar ederek yaşamına son verdi. Amerikalı şair ve yazardır. Anne Sexton ile birlikte Plath, giz dökümcü şiirin önemli isimlerinden biridir. Plath ilk şiirini 8 yaşında yayımladı. Plath, çocukluğundan ölene kadarki süre zarfında baba sevgisizliği, anne ilgisizliği sebebiyle ileri derecede manik-depresif bozuklukla boğuştu. 1950 yılında bursla girdiği Smith College'deki ikinci yılında ilk intihar girişimini gerçekleştirdi ve bir akıl hastanesine yatırıldı. Kazandığı Fulbright bursuyla Cambridge Üniversitesi'ne giderek çalışmalarını burada sürdürdü ve şiirlerini üniversitenin öğrenci gazetesi olan Varsity'de yayımladı. Plath, İngiliz şair Ted Hughes ile evlendi. Fakat evlilikleri ilk çocuklarının doğumun ardından Ted’in evden soğuyup Sylvia’yı aldatması üzerine sonlandı. Günlüklerinde uzun uzun bebekleri ile zaman geçirmekten ya da kurabiye yapmaktan nasıl keyif aldığını anlattı. Kiraladığı evin eskiden İngiliz şair William Butler Yeats'e ait olduğunu öğrenen Plath bunu iyi bir işaret olarak değerlendirdi. İkinci kattaki odalarında uyumakta olan çocuklarının yanına süt ve kurabiye bıraktıktan sonra, odalarının kapısını da içeri gaz girmeyeceğinden emin olmak üzere bantlayarak kapattı ve mutfağa gitti. Fırını açıp harlanmasını beklerken birer birer uyku ilacı içti ve kafasını fırının içine sokarak intihar etti.

Sylvia Plath’ın en önemli ve meşhur kitabı 'Sırça Fanus' 1963'te Victoria Lucas ismiyle yayımlandı. Ancak yazarın ölümünün ardından kitap, gerçek yazarının ismiyle basıldı. Sırça Fanus; Sylvia Plath’in yaşamından izler taşıyan yarı otobiyografik bir romandır. Kitabın başkarakteri Esther Greenwood bir moda şirketinde burslu çalışmak için tıpkı Sylvia Plath gibi 19 yaşında New York’a gider. İki karakterin fazlasıyla benzer özelliği bulunmaktadır; ikisi de şairdir, ikisinin de babası 8 yaşında ölmüştür, ikisinin de bir erkek kardeşi vardır, ikisinin de ruh sağlığı zamanla bozulur. İntiharları bile paralel ilerleyen Sylvia Plath ile roman kahramanı Esther, yöntemler ve sıralama bakımından benzer ölüm girişimlerinde bulunurlar. Romanın yazı dili kırılgan, karamsar ve duygusaldır. Sırça Fanus romanı, birçok kişi tarafından ilk Amerikan feminist romanı olarak değerlendirilir.

12 Şubat 1855 tarihinde Frances "Fannie" Bariyer Williams doğdu. Afrikalı Amerikalı eğitimci ve siyasi ve kadın hakları aktivisti ve Chicago Kadın Kulübü'ne üyelik kazanan ilk siyah kadındır. 1893'te Dünya Kolomb Sergisi'nin Denetim Kurulu'nda siyahların resmi olarak temsil edilmesini sağlama çabalarıyla tanındı. Aynı zamanda bir müzisyen, portre ressamıydı ve Almanca öğrenmişti. Barrier Williams yaptığı bir konuşmada  "Özgürlük Bildirisinden Beri Amerika Birleşik Devletleri'nin Renkli Kadınlarının Entelektüel Gelişimi olmadığı" vurguladı. Dünya Temsilci Kadınlar Kongresi'ne hitap ettiği konuşmasında ise Siyah Beyaz ayırım olmadan Tüm kadınları, devredilemez haklarını talep etmek için birleşmeye çağırdı. 

13 Şubat 1943 tarihinde Neyyire Neyir 41 yaşında öldü. Türk tiyatro ve sinema oyuncusudur. Gerçek adı Münire Eyüp Ertuğrul’dur. Türk sinemasının ilk kadın oyuncularından birisidir. Türk tiyatrosunun öncülerinden olan Muhsin Ertuğrul'un eşidir. Profesyonel sanat hayatı, 1922 yılında Muhsin Ertuğrul yönetmenliğinde çevrilen Ateşten Gömlek filminde rol alarak başladı. Kezban rolünü canlandıracak bir Türk kadın oyuncu bulmak için verilen gazete ilanına başvuran tek kişi idi. Bu filmde aldığı rol sayesinde Bedia Muvahhit ile birlikte Türk sinemasının ilk kadın oyuncularından birisi oldu. 1922 yılında Şehir Tiyatrolarına giren sanatçı, sahneye ilk olarak Othello ile çıktı. Muhsin Ertuğrul'un 15 Şubat 1930'dan itibaren çıkarmaya başladığı "Darülbedayi" adlı dergide Rus edebiyatı ve tiyatrosu üstüne yazılar yazdı ve "Münire Eyüp adıyla derginin yazı işleri müdürlüğünü üstlendi. Ölümüne kadar sürdüreceği bu görev sırasında Neyyire Neyir iki defa mahkemeye çıktı. 1941'den itibaren Muhsin Ertuğrul ile birlikte Perde ve Sahne dergisini çıkardı.

Rol aldığı bazı oyunlar Othello, Hortlaklar, Aşkın Ölümü, Suç ve Ceza, Macbeth, Ayak Takımı Arasında, Yanlışlıklar Komedyası ve Bir Adam Yaratmak ’tır.

 13 Şubat 1967 tarihinde Füruğ Ferruhzad 32 yaşında vefat etti. İranlı şair, yazar, oyuncu, yönetmen ve ressamdır. 20. yüzyılda İran'da yetişmiş en önemli şairlerindendir. Mahalle mektebinde 9. sınıfa kadar devam ettikten sonra kız sanat okuluna gitti. Burada resim, dikiş-nakış ve el sanatları öğrendi. 16 ya da 17 yaşlarına geldiğinde Perviz Şapur ile evlendi. Eğitimine kocasının yanında Ahvaz'da devam etti. Modern İran şiirine önemli katkılar sağlamıştır. Şairin ölümünden sonra çalışmaları Soğuk Mevsim adıyla çıkarılan kitapta toplandı. Şiirlerinde kadınların sorunlarını ele almakta ve İran toplumunun kadınlara karşı uyguladığı ayrımcılığı eleştirmektedir. İran'da kadınların yaşamlarının daha iyi hak ve koşullara kavuşmasını savunan şair, Şah'ın despotluğuna da karşı çıkmıştır.

Eserleri Tutsak (Esir), Duvar, İsyan ve Yeniden Doğuş’tur. Ve İnanalım Soğuk Mevsimin Başlangıcına isimli kitabını tamamlayamadan ölmüştür. 

15 Şubat 1820 tarihinde Susan B. Anthony doğdu. Amerikalı kadın hakları savunucusu Susan Brownell Anthony kadınlara oy hakkı tanınması için verilen mücadelenin ilk öncülerinden. 1892-1900 arasında Amerika Kadınlara Oy Hakkı Ulusal Derneği'nin başkanlığını yürütmüş, kadınlara oy hakkı tanıyan, Anayasanın 19. Ek Maddesi’ni sağlayan ortamın hazırlanmasına katkıda bulunmuştur. Kadın giyimi üzerindeki kısıtlamaları protesto etmek için bir süre kısa etek altına bol pantolon giyerek dolaştı, 1854'ten sonra kendini kararlı bir biçimde kölecilik karşıtı harekete adadı. Kadınlara erkeklerle eşit ücret verilmesi çağrısında bulunarak, New York Çalışan Kadınlar Derneği'nin kuruluşunda görev aldı.

Susan B. Anthony'den tarihte iz bırakan sözler;

Kadının erkeğin korumasına bağlı olmaması gerektiğini, kendini korumanın öğretilmesi gerektiğini size beyan ediyorum ve orada duruyorum.” , "Bağımsızlık mutluluktur." ,"Organize edin, ajite edin, eğitin, savaş naralarımız olmalı."ve "Hiçbir erkek, herhangi bir kadını rızası olmadan yönetecek kadar iyi değildir." 

15 Şubat 1946 tarihinde Zeynep Oral doğdu. Türk yazar ve gazeteci İstanbul'da dünyaya geldi. İzmir Amerikan Kız Lisesi ve Paris Yüksek Gazetecilik okullarından mezun oldu. 1968-2001 yılları arası Milliyet gazetesinde yazdı. 1972 yılında Milliyet Sanat Dergisi'nin kurucuları arasında yer aldı. Gazetecilik yaşamında insan hakları, kadın sorunları, gezi yazıları, araştırma dizi ve seri röportaj dallarında ödülleri vardır. 15 kitap yazmıştır.

 

 

Yazarın Dİğer Yazıları

ANALİZ

ANALİZFaşizm ve İç Savaş

Faşizm ve İç SavaşErdoğan- Bahçeli ikilisinin ya da Cumhur ittifakının ülkede iç savaşı da göze…